Мамбетова Рахат Шергазиевна – канд. техн. наук, доцент кафедры “Инженерные сети и оборудование зданий” КРСУ, тел.: +996-550 053562, e-mail: mambetova-r@mail.ru
Абдурасулов Илимидин – д-р техн. наук, профессор, зав. кафедрой “Инженерные сети и оборудования зданий” КРСУ, тел.: +996-772 576546, e-mail: ilimidin@mail.ru
ИССЛЕДОВАНИЕ ТЕХНОЛОГИЧЕСКИХ ПРОЦЕССОВ ОСВЕТЛЕНИЯ ВОДЫ НА МОДЕЛИ ТРУБЧАТОГО ОТСТОЙНИКА
Исследованы процессы осветления воды на экспериментальной модели тонкослойного отстойника на образцах природной воды с использованием математического метода планирования эксперимента по методу Бокса–Вильсона. В ходе эксперимента было установлено, что белый каолин вполне выполняет функцию коагулянта анионной структуры, и чем больше его доза, тем больше интенсивность
взвесеобразования. Определены зависимость эффекта осветления от скорости протекания воды в ячейках отстойника и дозы реагента. Выявлено, что принятая конструкция камеры хлопьеобразования не обеспечивала постоянный контактный слой, образованный из осадков, и процесс хлопьеобразования идет сравнительно вяло, что объясняется несовершенством конструкции гидравлической камеры хлопьеобразования.
природная вода; эффект осветления; тонкослойный отстойник; доза реагента; каолин; камера хлопьеобразования.
ТҮТҮКТҮҮ ТУНДУРГУЧТА СУУНУ ТУНДУРУУНУН ТЕХНОЛОГИЯЛЫК ПРОЦЕССТЕРИН ИЗИЛДӨӨ
Бул макалада Бокса–Вильсондун методу боюнча экспериментти пландаштыруунун математикалык методун колдонуу менен табигый суунун үлгүсүндө жука катмарлуу тундургучтун эксперименталдык моделинде сууну тундуруу процесси изилдөөгө алынды. Эксперименттин жүрүшүндө белгиленгендей, ак каолин аниондук структуранын коагулянтынын функциясын толугу менен аткара алат, анын дозасы канчалык көп болсо, ошончолук салмак кошуу интенсивдүүлүгү көбүрөөк болот. Суунун тунушу тундургучтун чөнөктөрүндөгү суунун агып чыгуусунун ылдамдыгына жана реагенттин дозасына көз каранды болоору аныкталды. Кабыл алынган бүртүкчө пайда кылуучу камеранын конструкциясы тунмадан турган туруктуу байланыш катмаын камсыз кыла алган жок, бүртүкчө пайда кылуу да жай жүрөт, мунун өзү бүртүкчө пайда кылуучу гидравликалык камеранын конструкциясы начар экендиги менен түшүндүрүлөт.
Keywords in Kyrgyz:табигый суу; сууну тазалоо;, жука катмарлуу тундургуч; реагенттердин өлчөмү; каолин; бүртүкчө пайда кылуучу камера.
RESEARCH OF TECHNOLOGICAL PROCESSES OF WATER CLARIFICATION ON THE MODEL OF A TUBULAR SETTLER
The article describes the investigation of the process of water clarification on the experimental model of a thin layer sedimentation tank. The studies were carried out on samples of natural water using the mathematical method of experiment planning. The experiment was planned using the Box-Wilson method. For the first stage of experimental studies, it was supposed to change the flow rate of water in the settler and the dose of the coagulant. In the course of the experiment, it was determined that white kaolin fully fulfills the function of an anionic coagulant, and the more its dose, the greater the intensity of suspension formation. As a result of the studies, the dependence of the clarification effect on the flow rate of water in the settler cells and the dose of the reagent was determined. As a result of the conducted studies, it was revealed that the adopted design of the flocculation chamber did not provide a constant contact layer formed from precipitation and the flocculation process is comparatively sluggish, which is explained by the incomplete design of the hydraulic flocculation chamber.
Keywords in English:natural water; clarification effect; thin layer sedimentation tank; reagent dose; kaolin; flocculation chamber.