Шаршеева Камиля Каныбековна – ст. преподаватель кафедры кыргызского языка гуманитарного факультета КРСУ, тел.: +996-555 907565, e-mail: sharsheeva7777@mail.ru
СОДЕРЖАНИЕ И ТИПЫ АСПЕКТУАЛЬНЫХ ЗНАЧЕНИЙ
Рассматриваются содержание и типы аспектуальных значений в русском языкознании и в кыргызском языке. Аспектуальность – это характер протекания и распределения действия. В кыргызском языке аспектуальные значения выражаются способами глагольного действия, основная часть которых выражается аналитически соединением деепричастных форм полнозначных глаголов с личными формами вспомогательных глаголов. Также часть аспектуальной семантики передается теми или иными временными формами глагола.
Keywords in Russian:аспектуальность; аспектуальные значения; способы действия; характер протекания действия; категория вида; категория времени; глагольная лексика; вспомогательные глаголы; лексические средства
АСПЕКТУАЛДЫК МААНИЛЕРДИН МАЗМУНУ ЖАНА ТИПТЕРИ
Бул илимий макалада орус тилиндеги жана кыргыз тилиндеги аспектуалдык мамилелердин мааниси жана типтери каралды. Аспектуалдык маани болуп кыймыл-аракеттин өтүшүнүн мүнөздөлүшү жана убакыттагы бөлүштүрүлүшү эсептелет. Кыргыз тилинде аспектуалдык маанилер кыймыл-аракеттин аткарылуу ыкмасы аркылуу берилерин, алардын негизги бөлүгү этиштин аналитикалык жолу менен, б.а., толук маанилүү этиштерге чакчыл мүчөлөрдүн улануусу жана ага жардамчы этиштердин кошулуусу аркылуу жасалары, ошондой эле аспектуалдык маани тигил же башка этиштик чак формалары аркылуу уюшулары белгиленди.
Keywords in Kyrgyz:аспектуалдуулук; аспектуалдык маанилер; кыймыл-аракеттин аткарылуу ыкмасы; кыймыл-аракеттин аткарылыш мүнөзүнүн өзгөчөлүгү; түр категориясы; чак категориясы; этиштик лексика; жардамчы этиштер; лексикалык каражаттар
CONTENT AND TYPES OF ASPECTUAL MEANINGS
The content and types of aspectual meanings in Russian linguistics are also considered in the Kyrgyz language. Aspectuality is the nature of the course and distribution of action. In the Kyrgyz language, aspectual meanings are expressed by verb action methods, the main part of which is expressed analytically by combining the participial forms of full-valued verbs with personal forms of auxiliary verbs, as well as part of aspectual semantics is conveyed by one or another temporary form of the verb.
Keywords in English:aspectuality; aspectual meanings; modes of action; nature of the course of action; category of type; category of time; verb vocabulary; auxiliary verbs; lexical means