Тургунова Гульмира Амантайовна – канд. филол. наук, доцент, зав. кафедрой “Лингвистика” Учебно-научно-производственного комплекса Международного университета Кыргызстана, тел.: +996-312 555942, +996-702 291738, e-mail: turgunova7@mail.ru
ИНТЕРПРЕТАЦИИ ЦВЕТОВ “БЕЛЫЙ” И “ЧЕРНЫЙ” В КЫРГЫЗСКОЙ КУЛЬТУРЕ С ТОЧКИ ЗРЕНИЯ СЕМИОТИКИ (На материале переводов произведений Ч. Айтматова)
Рассматривается отношение кыргызского народа к цветам “белый” и “черный”, проанализированы характерные особенности их значений и символов. Во все времена люди придавали особое значение цветам, в действительности ли они каким-то образом влияют на жизнь людей. Кыргызский народ особенно придает значение цветам
и ориентируется на них в своей жизни. Два контрастных цвета: белый и черный, которые рассматриваются в данной статье, имеют большое значение у кыргызов. Если брать с точки зрения семиотики, в жизни белая и черная полоса идут вместе, недаром кыргызы говорят: “Ак–кара бирдей тең жүрөт”, что в переводе означает “белый с черным идут вместе по жизни”, что свидетельствует о мудрости кыргызского народа. В произведениях Ч. Айтматова эти два цвета встречаются очень часто, олицетворяя добро и зло. Семиотический анализ разных цветов в процессе перевода остаётся актуальным, так как при их переводе с одной культуры на другую специалисты испытывают определенные трудности.
культура; исследование; белый цвет; чёрный цвет; хороший; плохой; значение; знак; интерпретация; перевод
КЫРГЫЗ МАДАНИЯТЫНДАГЫ “АК” ЖАНА “КАРА” ӨҢ-ТҮСТӨРДҮН СЕМИОТИКАЛЫК ЖАКТАН ТҮШҮНДҮРҮЛҮШҮ (Ч. Айтматовдун чыгармаларынын котормолорунун негизинде)
Макала кыргыз элинин “ак” жана “кара” өң-түстөрүнө карата болгон көз караштарын иликтеп, алардын кандай маани – белгилерди түшүндүрүшүн талдап изилдөөгө алат. Бардык мезгилде эле адамдар оң-түскө өзгөчө маани берип келген, чынында алар адамдардын жашоосунда кандайдыр бир таасирлерин тийгизип келген. Кыргыз эли да өң-түстөргө терең карашат жана аларды жашоо турмушунда кеңири колдонуп келишет. Бул макалада сөз кылынган эки карама каршы келген “ак” менен “кара” өң-түстөрү кыргыздарда өтө чоң мааниге ээ. Семиотикалык жагын эске алсак, бул эки өң- түс жашоодо дайыма бирге жүрөт, ошондуктан кыргыздар атам замандан бери эле ак-кара бирдей тең жүрөт деп бекер айтышпаса керек. Ч. Айтматовдун чыгармаларында бул эки өң-түс көп кездешет жана алар жакшылык менен жамандыкты айгинелеп көрсөтүп турушат. Котормо жаатында да өң-түстөргө семиотикалык изилдөө жүргүзүү актуалдуу проблемалардын бири, анткени өң-түстөр башка маданиятка которулуп жатканда бир топ көйгөйлүү маселелерди жаратышы мүмкүн.
Keywords in Kyrgyz:маданият; изилдөө; ак; кара; өң-түс; жакшы; жаман; маани -маңыз; белги; түшүндүрмө; котормо
INTERPRETATIONS OF COLORS “WHITE” AND “BLACK” IN KYRGYZ CULTURE FROM THE POINT OF SEMIOTICS (On the materials of translations of Ch. Aitmatov’s works)
The article researches the attitude of the Kyrgyz people to the colors "white" and "black". The characteristic features of their meanings and symbols are analyzed. At all times, people paid great attentions to colors, in fact, they somehow affect the lives of people. The Kyrgyz people especially consider a priority to colors and widely use them in their lives. Two conflicting colors: white and black, which are discussed in this article are of great importance for the Kyrgyz. If we see from the point of semiotics, the white and black life strip go together in life, so the Kyrgyz say ‘ak kara birdei ten jurot’, in translation ‘white and black go together in life’, which testifies to the wisdom of the Kyrgyz people. In the works of Ch. Aitmatov these two colors are very common, personifying good and evil. The semiotic analysis of colors during the translation process remains relevant, as they cause some difficulties in transferring from one culture to another.
Keywords in English:culture; research; white; black; color; good; bad; meaning; sign; interpretation; translation