Илебаева Айгуль Курманбековна – канд. филос. наук, и.о. в.н.с. Центра политологических исследований и экспертиз НАН КР, тел.: +996-708 450788, е-mail: ilebaeva75@mail.ru
Джусупбеков Азиз Кылычбекович – д-р филос. наук, профессор, в.н.с. Института философии и социально-политических исследований им. А. Алтмышбаева НАН КР, тел.: +996-700 301277, е-mail: akd-50@mail.ru
СУБЭТНИЧЕСКИЕ ОТНОШЕНИЯ КАК СПЕЦИФИЧЕСКАЯ СФЕРА ГОСУДАРСТВЕННОЙ ЭТНИЧЕСКОЙ ПОЛИТИКИ В КЫРГЫЗСТАНЕ
Проводится анализ и дается оценка проводимой политики Кыргызской Республики в области внутриэтнических отношений. Рассматриваются и исследуются теоретико-методологические и практические аспекты регулирования взаимоотношений между различными этнорегиональными и родоплеменными субэтносами кыргызов. Из-за этнического ренессанса в постсоветском Кыргызстане, который вобрал в себя также межтрайбовые и межэтнорегиональные отношения, возникли субэтнические противоречия. Иногда они трансформировались в межсубэтнические конфликты. Государство стратегически заинтересовано в регулярном и своевременном мониторинге и разрешении разногласий между субэтническими общностями и их элитами. Проводится категориально-понятийный анализ понятий «субтэнос», «субэтнические отношения» с привлечением широкого круга зарубежных и отечественных научных источников, даются свои определения этим дефинициям. Рассматриваются актуальные проблемы, сложившиеся в постсоветском Кыргызстане в сфере внутриэтнических отношений. Впервые в научной литературе даётся оценка государственной субэтнической политике с демонстрацией недостатков и предложением путей её разработки и осуществления.
Keywords in Russian:этнос; субэтнос; трайб; этнорегионализм; внутриэтнические отношения; субэтническая политика; субэтнический конфликт; субэтнические противоречия
СУБЭТНИКАЛЫК КАРЫМ-КАТНАШТАР КЫРГЫЗСТАНДЫН МАМЛЕКЕТТИК ЭТНИКАЛЫК САЯСАТЫНЫН ӨЗГӨЧӨ ЧƟЙРƟСҮ КАТАРЫ
Макалада ички этникалык карым-катнаштар жаатындагы Кыргыз Республикасынын жүргүзгɵн саясатына талдоо жүргүзүлөт жана баа берилет. Кыргыздардын ар кыл этнорегионалдык жана уруулук субэтносторунун ортосундагы ɵз ара карым-катнаштарды жɵнгɵ салуунун теориялык-методологиялык жана практикалык аспектилери каралган жана изилдɵɵгө алынган. Ѳзүнɵ уруулар аралык жана этнорегионалдык карым-катнаштарды камтыган постсоветтик Кыргызстандагы этникалык ренессанстын айынан субэтникалык карама-каршылыктар пайда болду. Кээде алар субэтника аралык конфликтерге трансформацияланышкан. Мамлекет субэтникалык коомдор менен алардын элиталарынын ортосундагы пикир келишпестиктерге үзгүлтүксүз жана ɵз убагында мониторинг жүргүзүүгɵ жана чечүүгɵ стратегиялык жактан кызыкдар. Чет элдик жана ата-мекендик илимий булактарды кенири тартуу менен «субэтнос», «субэтникалык карым-катнаштар» түшүнүктɵрүнɵ категориалдык-аппараттык талдоо жүргүзүлүп, аталган дефиницияларга жеке аныктамалар берилди. Ички этникалык карым-катнаштар чɵйрɵсүндɵгү постсоветтик Кыргызстанда калыптанган актуалдуу маселелер каралды. Биринчи жолу илимий адабиятта мамлекеттин субэтникалык саясатына баа берилет. Аны иштеп чыгуунун жана жүзɵгɵ ашыруунун жолдору сунушталып, кемчиликтери кɵрсɵтүлдү.
Keywords in Kyrgyz:этнос; субэтнос; трайбализм; этнорегионализм; ички этникалык карым-катнаштар; субэтникалык саясат; субэтникалык конфликт; субэтникалык карама-каршылыктар
SUB-ETHNIC RELATIONS AS A SPECIFIC SPHERE OF STATE ETHNIC POLICY IN THE KYRGYZSTAN
The article is devoted to the analysis and evaluation of the policy of the Kyrgyz Republic in the field of intra-ethnic relations. The purpose of the work is to consider and study the theoretical, methodological and practical aspects of regulating relations between various ethnic and tribal sub-ethnic groups of the Kyrgyz people. Due to the ethnic renaissance in post-Soviet Kyrgyzstan, which also included inter-tribal and interethnoregional relations, sub-ethnic contradictions arose. Sometimes they were transformed into inter-ethnic conflicts. The State has a strategic interest in regular and timely monitoring and resolution of controversies between sub-ethnic communities and their elites. A categorical and conceptual analysis of the concepts of "sub-ethnos" and "sub-ethnic relations" is carried out with the involvement of a wide range of foreign and domestic scientific sources. The article considers the current problems that have developed in the post-Soviet Kyrgyzstan in the sphere of intra-ethnic relations. For the first time in the scientific literature, an assessment of the state sub-ethnic policy is given. The disadvantages are shown and the ways of its development and implementation are proposed.
Keywords in English:ethnos; subethnos; tribe; ethnoregionalism; intra-ethnic relations; sub-ethnic politics; sub-ethnic conflict; sub-ethnic contradictions