Залесская Юлиана Владимировна – канд. мед. наук, ст. науч. сотрудник, зав. отделением коронарной болезни сердца и атеросклероза Национального центра кардиологии и терапии им. М.М. Миррахимова, г. Бишкек, тел.: +996-778 402298, +996-622790, е-mail: jzalesskaya@gmail.com
Кыдыралиева Рыскуль Бекбаевна – д-р мед. наук, профессор, зав. кафедрой семейной медицины Международного университета Ала-Тоо, г. Бишкек, тел.: +996-701 782236, e-mail: krb_21@mail.ru
Джишамбаев Эрнест Джумакадырович – д-р мед. наук, профессор, зав. отделением нарушений ритма сердца Национального центра кардиологии и терапии им. М.М. Миррахимова, г. Бишкек, тел.: +996-771 644707, e-mail: ernestDD1958@mail.ru
ОПЫТ ИЗУЧЕНИЯ КОМПЛЕКСА НЕКОНВЕНЦИОННЫХ ФАКТОРОВ РИСКА ПРИ КОРОНАРНОЙ БОЛЕЗНИ СЕРДЦА ЗА РУБЕЖОМ И В КЫРГЫЗСКОЙ РЕСПУБЛИКЕ
Приведены данные по изучению различных неконвенционных факторов риска кыргызстанскими и зарубежными исследователями. Показан негативный вклад неконвенционных факторов в ухудшение показателей сердечно-сосудистой заболеваемости и смертности в условиях неблагоприятной социально-экономической ситуации, увеличение риска развития острых сердечно-сосудистых событий. Представлены данные негативного влияния неконвенционных факторов на развитие и прогрессирование коронарной болезни сердца. Подчеркнута важность психологических и социальных факторов для оценки суммарного риска сердечно-сосудистых осложнений при разработке стратегии вторичной профилактики при коронарной болезни сердца. Обоснована необходимость дальнейшего углубленного изучения различных аспектов неконвенционных факторов риска с учетом общерегиональных особенностей у пациентов с коронарной болезнью сердца.
Keywords in Russian:коронарная болезнь сердца; неконвенционные факторы риска
ЧЕТ ӨЛКӨДӨ ЖАНА КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНДА ЖҮРӨКТҮН ИШЕМИЯЛЫК ООРУСУНУН КОНВЕНЦИЯЛЫК ЭМЕС ТОБОКЕЛДИК ФАКТОРЛОРУНУН КОМПЛЕКСИН ИЗИЛДӨӨ ТАЖРЫЙБАСЫ
Макалада кыргызстандык жана чет элдик изилдөөчүлөр тарабынан ар кандай салттуу эмес тобокелдик факторлорун изилдөө боюнча маалыматтар берилген. Конвенциялык эмес факторлордун жагымсыз социалдык-экономикалык шарттарда жүрөк-кан тамыр оорулары менен өлүмдүн начарлашына, курч жүрөк-кан тамыр ооруларынын тобокелдигинин жогорулашына тийгизген терс таасири көрсөтүлгөн. Жүрөктүн ишемиялык оорусунун өнүгүшүнө жана өрчүшүнө конвенциялык эмес факторлордун терс таасири жөнүндө маалыматтар берилген. Жүрөктүн ишемиялык оорусунда экинчилик профилактикасынын стратегиясын иштеп чыгууда жүрөк-кан тамыр ооруларынын жалпы тобокелдигин баалоо үчүн психологиялык жана социалдык факторлордун маанилүүлүгү баса белгиленген. Жүрөктүн ишемиялык оорусу менен ооруган бейтаптардагы аймактык өзгөчөлүктөрдү эске алуу менен салттуу эмес тобокелдик факторлорунун ар кандай аспектилерин андан ары тереңдетилген изилдөөнүн зарылдыгы негизделген.
Keywords in Kyrgyz:жүрөктүн ишемиялык оорусу; салттуу эмес тобокелдик факторлору
EXPERIENCE OF STUDYING THE COMPLEX OF NON-CONVENTIONAL RISK FACTORS IN CORONARY HEART DISEASE ABROAD AND IN THE KYRGYZ REPUBLIC
The data on the studying of various non-conventional risk factors by Kyrgyz and foreign researchers are provided in the article. The negative contribution of nonconventional factors to the deterioration of cardiovascular morbidity and mortality in an unfavorable socio-economic situation, an increase in the risk of developing acute cardiovascular events have been shown. The data on the negative influence of nonconventional factors on the coronary heart disease development and progression are presented. The importance of psychological and social factors for assessing the total risk of cardiovascular complications in developing a secondary prevention strategy for coronary heart disease is emphasized. The necessity of further in-depth study of various aspects of non-conventional risk factors, taking into account the general regional characteristics in patients with coronary heart disease, has been justified.
Keywords in English:coronary heart disease; non-conventional factors