Сабирова Азиза Ибрагимовна – канд. мед. наук, и. о. доцента кафедры хирургической стоматологии медицинского факультета Кыргызско-Российского Славянского университета им. Б.Н. Ельцина, г. Бишкек, тел.: +996-703 865687, е-mail: azizasabirova@bk.ru
НЕМОДИФИЦИРУЕМЫЕ ФАКТОРЫ РИСКА ЗАБОЛЕВАНИЙ СЕРДЕЧНО-СОСУДИСТОЙ СИСТЕМЫ И ТКАНЕЙ ПАРОДОНТА (Обзор литературы)
Большинство сердечно-сосудистых заболеваний (ССЗ) вызвано факторами риска (ФР), которые можно контролировать, лечить или модифицировать. Кроме того, следует учесть, что ряд хронических заболеваний, включая пародонтит, связаны со значительно более высоким сердечно-сосудистым риском. Однако существуют и другие основные ФР, которые невозможно контролировать или модифицировать. Необходимость учета при проведении лечебно-профилактических мероприятий немодифицируемых ФР заболеваний сердечно-сосудистой системы и тканей пародонта, известных как детерминанты развития патологического состояния, не вызывает сомнения. В статье представлены данные литературного обзора, посвященные изучению немодифицируемых ФР заболеваний сердечно-сосудистой системы и тканей пародонта, необходимых для разработки медико-профилактических мероприятий у этой категории больных.
Keywords in Russian:немодифицируемые факторы риска; сердечно-сосудистые заболевания; заболевания тканей пародонта; пол; возраст; наследственная отягощенность; этническая принадлежность
ЖҮРӨК-КАН ТАМЫР СИСТЕМАСЫНЫН ЖАНА ПАРОДОНТТУК ТКАНДАРДЫН ООРУЛАРЫ ҮЧҮН ӨЗГӨРҮЛБӨГӨН ТОБОКЕЛДИК ФАКТОРЛОРУ (Адабияттарга сереп салуу)
Көпчүлүк жүрөк-кан тамыр оорулары (ЖТО) контролдоого, дарылоого же өзгөртүүгө мүмкүн болгон тобокелдик факторлорунун (ТФ) натыйжасында пайда болот. Мындан тышкары, бир катар өнөкөт оорулар, анын ичинде пародонтит, жүрөк-кан тамыр тобокелдиги менен байланыштуу экендигин эске алуу керек. Бирок башка негизги тобокелдик факторлору бар, аларды башкарууга же өзгөртүүгө болбойт. Патологиялык абалды өнүктүрүүнүн детерминанты катары белгилүү болгон жүрөк-кан тамыр системасынын жана пародонт ткандарынын ооруларынын өзгөрүлбөгөн тобокелдик факторлорун дарылоо-алдын алуу иш-чараларын жүргүзүүдө эсепке алуунун зарылдыгы шек туудурбайт. Макалада оорулуулардын бул категориясында дарылоо-алдын алуу иш-чараларын иштеп чыгуу үчүн зарыл болгон жүрөк-кан тамыр системасынын жана пародонттук ткандардын ооруларынын өзгөрүлбөгөн тобокелдик факторлорун изилдөөгө арналган адабияттарга сереп салуунун маалыматтары берилген.
Keywords in Kyrgyz:өзгөрүлбөгөн тобокелдик факторлору; жүрөк-кан тамыр оорулары; пародонт ткандарынын оорулары; жынысы; жашы; тукум куучулук жүк; этникалык таандыктык
NON-MODIFIABLE RISK FACTORS FOR DISEASES OF THE CARDIOVASCULAR SYSTEM AND PERIODONTAL TISSUES (Review article)
Most cardiovascular diseases (CVDs) are caused by risk factors (RFs) that can be controlled, treated or modified. In addition, it should be taken into account that a number of chronic diseases, including periodontitis, are associated with a significantly higher cardiovascular risk. However, other basic RFs cannot be controlled or modified. The need to take into account, when conducting therapeutic and preventive measures, non-modifiable risk factors for diseases of the cardiovascular system and periodontal tissues, also known as determinants of the development of a pathological condition, is beyond doubt. The review article presents the data of a literature review devoted to the study of non-modifiable risk factors for diseases of the cardiovascular system and periodontal tissues necessary for the development of medical and preventive measures in this category of patients.
Keywords in English:non-modifiable risk factors; cardiovascular diseases; periodontal tissue diseases; gender; age; hereditary burden; ethnic affiliation