Жоламанова Елена Ильясовна – канд. филол. наук, ст. преподаватель кафедры «Русский язык и литература» гуманитарного факультета Кыргызско-Турецкого университета «Манас», г. Бишкек, тел.: +996-551 811809, e-mail: elena.zholamanova@bk.ru
ЛИНГВОКОГНИТИВНАЯ СПЕЦИФИКА ЭМОЦИОНАЛЬНОГО КОНЦЕПТА «ГНЕВ» В ХУДОЖЕСТВЕННЫХ ПРОИЗВЕДЕНИЯХ Ч. АЙТМАТОВА
Рассматривается моделирование эмоциональных концептов на материале художественной прозы Ч. Айтматова. Предложен алгоритм изучения концепта “гнев” с использованием лингвокогнитивного анализа, его методы основаны на трёх аспектах изучения лингвистического материала – структурном, когнитивном и психологическом. Описание важных особенностей концепта затрагивает языковую вербализацию, когнитивный анализ и невербальные средства объективации концепта. Актуальность этой статьи заключается в том, что она позволит применить предложенный трёхмерный анализ к другим эмоциональным понятиям, таким как радость, печаль, гнев, и т. д. Научная новизна заключается в том, что в данном исследовании была предпринята попытка комплексного концептуального анализа, который был проведён в рамках художественного дискурса Ч. Айтматова.
Keywords in Russian:антропоцентрическая парадигма; когнитивная лингвистика; лингвистика эмоций; художественный дискурс; лингвокультурный код; когнитивные признаки; когнитема
Ч. АЙТМАТОВДУН КӨРКӨМ ЧЫГАРМАЛАРЫНДАГЫ «АЧУУЛАНУУ» ЭМОЦИОНАЛДЫК КОНЦЕПЦИЯСЫНЫН ЛИНГВИСТИКАЛЫК-КОГНИТИВДИК ӨЗГӨЧӨЛҮГҮ
Бул макалада Ч. Айтматовдун көркөм прозасынын материалында эмоционалдык концепцияларды моделдөө каралган. Лингвокогнитивдик талдоо жүргүзүүнү колдонуу менен «ачуулануу» түшүнүгүн изилдөө алгоритми сунуш кылынган, анын ыкмалары лингвистикалык материалды – түзүмдүк, когнитивдик жана психологиялык изилдөөнүн үч аспектисине негизделген. Бул макаланын актуалдуулугу, ал сунуш кылынган үч өлчөмдүү талдоо жүргүзүүнү кубаныч, кайгы, ачуулануу, ж. б. сыяктуу башка эмоционалдык түшүнүктөргө колдонууга мүмкүндүк берет. Эмгектин илимий жаңылык бул изилдөөдө Ч. Айтматовдун көркөм сөзүнүн алкагында ар тараптуу концептуалдык талдоо жүргүзүү аракети жасалганында.
Keywords in Kyrgyz:антропоборбордук парадигма; когнитивдик лингвистика; эмоциялардын лингвистикасы; көркөм дискурс; лингвомаданий код; когнитивдик белгилер; таанып-билүү
LINGUOCOGNITIVE SPECIFICITY OF THE EMOTIONAL CONCEPT “ANGER” IN THE WORKS OF ART BY CH. AITMATOV
The purpose of this article is to model emotional concepts based on the Ch.Aitmatov fiction prose material. The author has proposed an algorithm for studying the concept of “anger” using linguo-cognitive analysis. His methods are based on three aspects of the linguistic material study - structural, cognitive and psychological one. The description of the important features of the concept follows in the footsteps of language verbalization, cognitive analysis and nonverbal means of concept objectification. The research rationale of this article is that it will allow to apply the proposed three-dimensional analysis to other emotional concepts, such as joy, sadness, fear, etc. The scientific novelty is that in this research an attempt was made to a complex conceptual analysis, which was performed as part of the Ch.Aitmatov artistic discourse.
Keywords in English:anthropocentric paradigm; cognitive linguistics; emotions linguistics; artistic discourse; linguocultural code; cognitive attributes; cognitheme