Сагынбекова Бегаим Улановна – аспирант Кыргызского экономического университета им. М. Рыскулбекова, г. Бишкек, тел.: +996-706 770066, e-mail: ulanovna.b@gmail.com
ОЦЕНКА РЕГИОНОВ РЕСПУБЛИКИ ПО ПРОИЗВОДСТВУ ПРОДУКЦИИ СЕЛЬСКОГО ХОЗЯЙСТВА И ЕГО ЭФФЕКТИВНОСТИ
Обобщены основы регионального развития сельского хозяйства. Показано преимущество каждой области в производстве основных видов продовольственной сельскохозяйственной продукции. Определен рейтинг областей методом суммы мест по совокупному их производству за пять лет. Рассчитан выход продукции сельского хозяйства на 100 га сельскохозяйственных угодий и пашни. Дано сравнение областей по трем критериям эффективности использования земли: выход продукции сельского хозяйства и животноводства на 100 га сельхозугодий и выход продукции растениеводства на 100 га пашни. Установлено математическим таксонометрическим методом ранговое место областей по сумме трех показателей эффективности земли. Показана огромная возможность дальнейшего повышения эффективности сельхозугодий.
Keywords in Russian:земли сельскохозяйственного назначения; эффективность; рейтинг; таксонометрический метод; эталонные показатели; ранговое место
АЙЫЛ ЧАРБА ПРОДУКЦИЯСЫН ӨНДҮРҮҮ ЖАНА АНЫН НАТЫЙЖАЛУУЛУГУ БОЮНЧА РЕСПУБЛИКАНЫН РЕГИОНДОРУН БААЛОО
Макалада айыл чарбасын аймактык өнүктүрүүнүн негиздери жалпыланган. Айыл чарба азыктарынын негизги түрлөрүн өндүрүүдө ар бир аймактын артыкчылыгы көрсөтүлгөн. Беш жыл ичинде алардын жалпы өндүрүшүнүн көлөмү боюнча орундардын суммасы аркылуу облустардын рейтинги аныкталган. 100 гектар айыл чарба жерлерине жана айдоо аянттарына айыл чарба продукцияларынын чыгышы эсептелген. Жерди пайдалануунун майнаптуулугунун үч жагдайы: айыл чарба өндүрүмүнүн жана мал чарба өндүрүмүнүн 100 га айыл чарба жерине, өсүмдүк өстүрүүчүлүктө 100 га айдоо аянтка өндүрүлүшү боюнча облустарды салыштыруу берилди. Жердин натыйжалуулугунун үч көрсөткүчүнүн суммасы боюнча аймактардын рейтингдик орду математикалык таксонометриялык ыкма менен белгиленген. Айыл чарба жерлеринин натыйжалуулугун андан ары жогорулатуу үчүн чоң мүмкүнчүлүк көрсөтүлдү.
Keywords in Kyrgyz:айыл чарба багытындагы жерлер; натыйжалуулук; рейтинг; таксонометрикалык ыкма; эталондук көрсөткүчтөр; рангдык жер
ASSESSMENT OF THE REGIONS OF THE REPUBLIC ON THE PRODUCTION OF AGRICULTURAL PRODUCTS AND ITS EFFICIENCY
The basics of regional development of agriculture are summarized. The advantage of each region in the production of the main types of food agricultural products is shown. The rating of regions by the sum of places method for their aggregate production for five years is determined. The yield of agricultural production per 100 hectares of agricultural land and arable land is calculated. It compares the regions by three criteria of land use efficiency: the yield of agricultural and livestock products per 100 hectares of agricultural land and the yield of crop production per 100 hectares of arable land. The ranking of regions by the sum of the three land efficiency indicators is established by the mathematical taxonometric method. The great possibility of further improving the efficiency of farmland.
Keywords in English:agricultural land; efficiency; rating; taxonometric method; reference indicators; ranking place