Альпиев Есил Абдрахманович – канд. геол.-минерал. наук, технический директор ОсОО «KAZ Minerals Bozymchak», г. Бишкек, тел.: +996-770 000670, е-mail: yessil.alpiyev@kazminerals.com
Шамсутдинов Марат Мубарякшаевич – д-р техн. наук, профессор, зав. кафедрой «Физические процессы горного производства» естественно-технического факультета Кыргызско-Российского Славянского университета им. Б.Н. Ельцина, г. Бишкек, тел.: +996-555 124130, е-mail: mar44330180@yandex.ru
Акматалиева Минажат Сабыровна – канд. техн. наук, ст. науч. сотр. Института геомеханики и освоения недр Национальной академии наук Кыргызской Республики, г. Бишкек, тел.: +996-770 157257, е-mail: m.akmatalieva@yandex.ru
ГЕОЛОГИЧЕСКИЕ ОСОБЕННОСТИ И ФИЗИКО-МЕХАНИЧЕСКИЕ СВОЙСТВА ГОРНЫХ ПОРОД МЕСТОРОЖДЕНИЯ БОЗЫМЧАК
Приводятся общие сведения о геологических особенностях горных пород месторождения Бозымчак. Представлены методика и данные исследований свойств горных пород месторождения, в частности, результаты определения плотностных, акустических, деформационных и прочностных характеристик горных пород, отобранных непосредственно из приконтурного массива вокруг подземных горных выработок рудника Бозымчак. Установлено, что горные породы месторождения имеют достаточно высокие показатели упругости и прочности. Доказано, что высокие значения прочностных и деформационных характеристик горных пород свидетельствуют о возможности динамического проявления горного давления в массиве, сложенном гранодиоритами и рудоносными горными породами, свойства которых необходимо изучать в дальнейшем для определения генетических остаточных напряжений и удароопасности этих пород.
Keywords in Russian:рудник; выработка; горная порода; месторождение; плотность; прочность; акустика; деформационная характеристика
БОЗЫМЧАК КЕНИНДЕГИ ТОО ТЕКТЕРИНИН ФИЗИКАЛЫК-МЕХАНИКАЛЫК КАСИЕТТЕРИ ЖАНА ГЕОЛОГИЯЛЫК ӨЗГӨЧӨЛҮКТӨРҮ
Макалада Бозымчак кенинин тоо тектеринин геологиялык өзгөчөлүктөрү жөнүндө жалпы маалымат берилген. Кен чыккан жердин тоо тектеринин касиеттерин изилдөө методикасы жана маалыматтары, атап айтканда, Бозымчак кенинин жер астындагы тоо кен иштетүүлөрүнүн тегерегиндеги контурдук массивден түздөн-түз алынган тоо тектеринин тыгыздыгы, акустикалык, деформациялык жана бекемдик мүнөздөмөлөрүн аныктоонун жыйынтыктары келтирилген. Кендин тоо тектери жетишээрлик жогорку ийкемдүүлүккө жана бекемдикке ээ экендиги аныкталган. Тоо тектеринин бекемдик жана деформациялык мүнөздөмөлөрүнүн жогорку мааниси гранодиориттер жана рудалуу тоо тектери менен түзүлгөн массивде тоо басымынын динамикалык көрүнүштөрүнүн мүмкүндүгү жөнүндө күбөлөндүрө тургандыгы далилденген, алардын касиеттерин генетикалык калдык чыңалууларды жана бул породалардын сокку коркунучтуулугун аныктоо үчүн андан ары изилдөө зарыл.
Keywords in Kyrgyz:кен; иштетүү; тоо тек; кен; тыгыздык; бекемдик; акустика; деформациялык мүнөздөмө
GEOLOGICAL FEATURES AND PHYSICAL AND MECHANICAL PROPERTIES OF ROCKS OF THE BOZYMCHAK DEPOSIT
General information about the geological features of Bozymchak deposit rocks is given. The methodology and data of research of the properties of Bozymchak deposit rocks are presented. In particular, the results of determination of the density, acoustic, deformation and strength characteristics of rocks directly selected from the contour mass around the underground mine workings of Bozymchak ore-mine are presented. It was revealed that the rocks of the deposit have rather high characteristics of elasticity and strength. It has been established that high values of strength and deformation characteristics of rocks evidence on the possibility of dynamic development of rock pressure in a rock mass composed of granodiorites and ore-bearing rocks, the properties of which need to be studied in the future to determine the genetic residual stresses and rock burst hazard of these rocks.
Keywords in English:ore-mine; mine working; rock; deposit; density; strength; acoustics; deformation characteristic