Асанов Арстанбек Аблесович – д-р техн. наук, профессор Института физики им. академика Ж. Жеенбаева Национальной академии наук Кыргызской Республики, г. Бишкек, тел.: +996-772 547547, e-mail: asanov52@mail.ru
Джаманкызов Насипбек Курманалиевич – д-р физ.-мат. наук, профессор Института физики им. академика Ж. Жеенбаева Национальной академии наук Кыргызской Республики, г. Бишкек, тел.: +996-501 727827, e-mail: nasip49@gmail.com
Мекенбаев Бактыбек Тойматович – канд. физ.-мат. наук Института физики им. академика Ж. Жеенбаева Национальной академии наук Кыргызской Республики, г. Бишкек, тел.: +996-706 189838, e-mail: mekenbt@mail.ru
Ниязов Нурпазыл Таджибаевич – ст. науч. сотр. Института физики им. академика Ж. Жеенбаева Национальной академии наук Кыргызской Республики, г. Бишкек, тел.: +996-500 957010, e-mail: niazovnt@mail.ru
АНАЛИТИЧЕСКИЙ ОБЗОР ТЕХНИКО-ТЕХНОЛОГИЧЕСКИХ РЕШЕНИЙ КОНСТРУКЦИЙ ГИДРОЭНЕРГЕТИЧЕСКИХ УСТАНОВОК СВОБОДНО-ПОТОЧНОГО ТИПА
Приведены результаты аналитического обзора технико-технологических решений конструкций гидроэнергетических установок свободно-поточного типа. Они отличаются от высоконапорных тем, что в основу их работы заложено использование кинетической составляющей потока воды в реке (скоростной напор), что определяет принципиальное отличие в разработке и создании конструкций таких установок и принятии новых технических решений. Показана эффективность использования мини-ГЭС со спаренными турбинами с вертикальными валами, что позволяет упростить их конструкцию и повысить надежность преобразования гидроэнергетического потенциала канала или реки. Предложена новая схема мини-ГЭС с узлами тангенциальной подачи воды на лопасти турбин.
Keywords in Russian:гидроэнергетическая установка; поток воды; напор и расход; лопастная турбина
ЭРКИН АГЫМДУУ ТИПТЕГИ ГИДРОЭНЕРГЕТИКАЛЫК ОРНОТМОЛОРДУН КОНСТРУКЦИЯЛАРЫНЫН ТЕХНИКАЛЫК-ТЕХНОЛОГИЯЛЫК САПАТТАРЫНА АНАЛИТИКАЛЫК СЕРЕП САЛУУ
Макалада эркин агымдуу типтеги гидроэнергетикалык орнотмолордун конструкцияларынын техникалык-технологиялык сапаттарына аналитикалык сереп салуунун жыйынтыктары келтирилген. Алар жогорку басымдуудан айырмаланат, анткени алардын ишинин негизин дарыядагы суунун агымынын кинетикалык компонентин пайдалануу түзөт (ылдамдык башы), бул мындай орнотмолордун конструкцияларын иштеп чыгууда жана түзүүдө жана жаңы техникалык чечимдерди кабыл алууда принципиалдуу айырманы аныктайт. Макалада тик валдары менен жупташкан турбиналары бар мини-ГЭСтерди колдонуунун натыйжалуулугу көрсөтүлгөн, бул алардын дизайнын жөнөкөйлөтүүгө жана каналдын же дарыянын гидроэнергетикалык потенциалын трансформациялоонун ишенимдүүлүгүн жогорулатууга мүмкүндүк берет. Турбиналардын канаттарын тангенциалдык суу менен камсыз кылуучу агрегаттары бар мини-ГЭСтин жацы схемасы сунуш кылынды.
Keywords in Kyrgyz:гидроэнергетикалык түзүлүш; суунун агымы; суунун басымы жана чыгымдалышы; канаттуу турбина
ANALYTICAL REVIEW OF TECHNICAL AND TECHNOLOGICAL SOLUTIONS FOR DESIGNS OF FREE-FLOW HYDROELECTRIC POWER PLANTS
The article presents the results of an analytical review of technical and technological solutions for the construction of hydropower installations of a free-flow type. They differ from high-pressure ones in that their work is based on the use of the kinetic component of the water flow in the river (velocity head), which determines the fundamental difference in the development and construction of such installations and the adoption of new technical solutions. The efficiency of using mini-HPS with twin turbines with vertical shafts is shown, which makes it possible to simplify their design and increase the reliability of converting the hydropower potential of a canal or river. A new scheme of a mini-HPS is proposed, with nodes for tangential water supply to the turbine blades.
Keywords in English:hydropower plant; water flow; head and flow rate; vane turbine