Date portal
« Vestnik KRSU»

Данная статья логически продолжает исследование структуры концепта воспитатель как составной части работы по изучению макроконцепта обучение. Целью настоящей статьи является рассмотрение и описание понятийных признаков концепта воспитатель. Актуальность представленной работы видится в соотнесении первичных признаков концепта воспитатель с его понятийными признаками. Научная новизна статьи заключается в первом опыте обращения к исследованию понятийных признаков одного из основных концептов педагогического дискурса – воспитатель. В основе исследования лежит методика Санкт-Петербургско-Кемеровской школы, которая предполагает поэтапное изучение структуры концепта. В дополнение к этому автором использовались описательный, сравнительно-сопоставительный, интерпретативный и статистический методы обработки данных. Иллюстративным материалом фрагментов текстовой объективации лексемы-репрезентанта послужил Национальный корпус русского языка. Источником верификации полученных данных и подтверждением актуальности выделенных признаков выступила та же информационно-справочная система. Как показывают полученные результаты исследования пяти толковых словарей XVIII–XIX веков и словарей старославянского и церковнославянского языков, в структуру концепта воспитатель данного периода входит 31 понятийный признак. В их числе находятся не упомянутые в словарях признаки в виде соответствующих сем и семем. По сравнению с мотивирующими количество понятийных признаков выросло втрое. Все мотивирующие признаки перешли в разряд понятийных, сохранив свою актуальность в рассматриваемый период времени.

концепт; структура концепта; понятийные признаки; макроконцепт обучение; педагогический концепт; концепт воспитатель

Бул макалада окутуу макроконцептин изилдөө боюнча иштин түзүмдүк бөлүгү катары тарбиялоочу концептинин структурасы логикалык жактан каралууда. Иштин максаты болуп тарбиялоочу концептинин түшүнүк белгилерин карап чыгуу жана баяндап берүү эсептелет. Берилген иштин актуалдуулугу тарбиялоочу концептинин алгачкы белгилеринин анын түшүнүк белгилери менен салыштыруусунда каралгандыгында. Макаланын илимий жаңылыгы тарбиялоочу педагогикалык дискурсунун негизги концепттеринин бири болгон түшүнүк белгилерин изилдөөгө алгачкылардан болуп кайрылгандыгы эсептелет. Изилдөө концепттин түзүмүн этап этабы менен карап чыгуусун божомолдоп, Санкт-Петербург-Кемерово мектебинин методикасын колго алат. Буга кошумча катары автор тарабынан маалыматтардын иштелип чыккан сүрөттөө, салыштырма, интерпретациялык жана статистикалык методдору колдонулду. Репрезенттин лексемасынын тексттик объекттештирүүсүнүн үзүндүлөрүнүн иллюстрациялык материалы болуп орус тилинин улуттук корпусу эсептелди. Алынган маалыматтардын верификациясынын булагы жана тандалып алынган белгилеринин актуалдуулугунун тастыкталышы болуп ошол эле маалыматтык-шилтеме системасы чыга келди. XIII–XIX кылымдардын беш түшүндүрмө сөздүгүнөн жана эски славян жана чиркөө славян тилдеринин сөздүктөрүнөн алынган изилдөөлөрдүн натыйжалары көрсөткөндөй, бул мезгилдин тарбиялоочу концептинин түзүмүнө 31 түшүнүк белгилери кирет. Анын ичинде тиешелүү семдердин түрүндө берилген сөздүктөрдө айтылбаган белгилер да бар. Буга мотивация болуучулар менен салыштырмалуу түшүнүк белгилердин саны үч эсеге өстү. Бардык мотивация болуучу белгилер каралып жаткан мезгилдин актуалдуулугун сактоо менен түшүнүк түрүнө өттү.

концепт; концепттин түзүмү; түшүнүк белгилери; окутуу макроконцепти; педагогикалык концепти; тарбиялоочу концепти

This article studies the structure of the educator concept as part of the research on the macro-concept of education. The purpose of this article is to analyze and describe the evolution of the conceptual signs of the educator concept in the XVIII–XIX centuries. The relevance of the presented work is seen in the correlation of the primary signs of the concept concerned with its conceptual signs. The relevance of such work lies in addressing the study of conceptual attributes of one of the main concepts of pedagogical discourse: educator. The research is based on the methodology of the St. Petersburg–Kemerovo school, which involves a stage-by-stage study of the concept’s structure. In addition, the study was conducted using descriptive, comparative, interpretative and statistical methods of data processing. The Russian National Corpus has provided illustrative material for the text fragments of the representational lexeme. Verification of the obtained data and confirmation of the relevance of the selected features were performed using the same information and reference system. The results of studying five explanatory dictionaries of the 18th and 19th centuries, as well as the dictionaries of the Old Slavonic and Church Slavonic languages confirm that the structure of the educator concept in this period includes 31 conceptual features. That includes those not mentioned in the dictionaries as appropriate semes and terms. The number of conceptual signs has tripled compared with the motivating signs. All motivating signs have passed into the category of the conceptual ones, retaining their relevance in the considered period.

concept; concept structure; conceptual signs; macro-concept of education; pedagogical concept; educator concept