Касиев Накен Касиевич – д-р мед. наук, профессор, зав. кафедрой общественного здоровья и здравоохранения Кыргызско-Российского Славянского университета им. Б.Н. Ельцина, Кыргызская Республика, тел.: +996-554 520420, e-mail: ozizk@mail.ru
Джаналиев Азамат Болотбекович – phD докторант кафедры общественного здоровья и здравоохранения медицинского факультета Кыргызско-Российского Славянского университета им. Б.Н. Ельцина, Кыргызская Республика, тел.: +996-550 700166, e-mail: djanalieff@mail.ru
ПРЕДОТВРАТИМАЯ СМЕРТНОСТЬ СЕЛЬСКОГО НАСЕЛЕНИЯ (Обзор литературы)
Проводится обзор литературы по предотвратимой смертности сельского населения. Основная масса (более 65 %) населения Кыргызстана проживает в сельской местности. У жителей сел по сравнению с жителями городов отмечаются более высокие показатели смертности, что связано с ограниченным доступом к медицинским услугам, плохой осведомленностью о здоровом образе жизни, низким уровнем образования. Показатели предотвратимой смертности являются маркером наличия проблем в системе здравоохранения.
Keywords in Russian:здравоохранение; качество жизни; смертность населения; предотвратимая смертность; профилактика; причины смерти населения
АЙЫЛ ТУРГУНДАРЫНЫН ӨЛҮМҮН АЛДЫН АЛУУ (Адабияттарга сереп салуу)
Бул макалада айыл тургундарынын өлүмүн алдын алуу боюнча адабияттарга сереп жүргүзүлөт. Кыргызстандын калкынын негизги бөлүгү (65 % дан ашыгы) айыл жерлеринде жашайт. Айылдардын жашоочуларында шаарлардын тургундарына салыштырмалуу өлүмдүн көрсөткүчү жогору экендиги белгиленген, бул медициналык кызматтардын чектелгендигине, сергек жашоо образы жөнүндө маалымдуулуктун начардыгына, билим деңгээлинин төмөндүгүнө байланыштуу. Алдын ала турган өлүм көрсөткүчү саламаттык сактоо системасында көйгөйлөрдүн бар экендигинин белгиси болуп саналат.
Keywords in Kyrgyz:саламаттыкты сактоо; жашоо сапаты; калктын өлүмү; өлүмдү алдын алуу; алдын алуу; калктын өлүмүнүн себептери
PREVENTABLE MORTALITY OF RURAL POPULATION (Literature review)
This article provides a review of the literature on preventable mortality in rural areas. The majority (more than 65 %) of Kyrgyzstan's population lives in rural areas. Rural residents have higher mortality rates than urban residents, which is associated with limited access to medical services, poor awareness of a healthy lifestyle, and low levels of education. Indicators of preventable mortality are a marker of the presence of problems in the health system.
Keywords in English:healthcare; quality of life; mortality of the population; preventable mortality; prevention; causes of death of the population