Кыдыралиев Сыргак Капарович – канд. физ.-мат. наук, доцент кафедры экономико-математических методов КРСУ, тел.: +996-559 944188, e-mail: syrgakkyd@mail.ru
Урдалетова Анаркуль Бурганаковна – канд. физ.-мат. наук, доцент, профессор, зав. кафедрой прикладной математики Кыргызско-Турецкого университета «Манас», тел.: +996-558 844088, e-mail: urdaletova.anarkul@gmail.com
НЕСТАРЕЮЩИЕ МАГИЧЕСКИЕ КВАДРАТЫ. ЧАСТЬ. 2
Квадратная таблица, у которой сумма чисел, стоящих в каждом столбце, каждой строке и на обеих диагоналях всегда одна и та же, называется магическим квадратом. В данной работе мы говорим о некоторых общих методах построения магических квадратов четного порядка. Эта работа является второй частью нашей работы, с таким же названием. Показано, что и в случае квадратов четного порядка для построения бесконечного числа магических квадратов достаточно опираться на несколько квадратов, заполненных членами арифметической прогрессии. Несмотря на то, что история магических квадратов насчитывает несколько тысячелетий, все еще
появляются новые способы построения магических квадратов. В данной работе описан новый способ построения магических таблиц порядков 6, 10, 14, … , использующий разбиение таблицы на внутреннюю, порядка 4,
8, 12, … , и внешнюю полоску.
магические квадраты; новый способ построения.
КАРЫБАС СЫЙКЫРДУУ КВАДРАТТАР. 2-БӨЛҮК
Ар бир мамычасында, ар бир жолчосунда жана эки диагоналында турган сандардын суммасы дайыма бирдей болгон квадраттык таблицалар сыйкырдуу квадраттар деп аталат. Бул эмгекте биз так тартиптеги сыйкырдуу квадраттарды түзүүгө тиешелүү жалпы ыкмалар тууралуу сөз кылабыз. Бул эмгек ушундай эле аталыштагы биздин эмгектин экинчи бөлүгү болуп эсептелет. Так тартиптеги квадраттарды түзгөндөгүдөй эле, сыйкырдуу квадраттардын чексиз санын түзүү үчүн арифметикалык прогрессиянын мүчөлөрү менен толтурулган бир нече квадраттарга таянышыбыз жетиштүү экендиги көрсөтүлгөн. Сыйкырдуу квадраттардын тарыхы көп кылымдан бери уланып келе жаткандыгына карабастан, дагы эле сыйкырдуу квадраттарды түзүүнүн жаңы ыкмалары пайда болууда. Бул эмгекте таблицаны ички, 4, 8, 12, … , тартиптеги жана тышкы мамычага бөлүү аркылуу 6, 10, 14, … , тартиптеги сыйкырдуу таблицаны түзүүнүн жаңы ыкмасы сүрөттөлгөн.
Keywords in Kyrgyz:сыйкырдуу квадраттар; сыйкырдуу квадраттарды түзүүнүн жаңы ыкмасы.
ETERNAL MAGIC SQUARES. PART 2
A square table, in which the sum of the numbers in each column, each row and on both diagonals is always the same, is called a magic square. In this paper, we are talking about some common methods for constructing magic squares of even order. This work is the second part of our work, with the same name. It is shown that in the case of squares of even order, to construct an infinite number of magic squares, it suffices to rely on several squares filled with members of an arithmetic progression. Despite the fact that the history of magic squares dates back several millennia, new ways of constructing magic squares still appear. This paper describes a new method for constructing magic tables of orders 6, 10, 14, ..., using the partitioning of a table into an internal one, of the order of 4, 8, 12, ..., and an external strip.
Keywords in English:magic squares; new way to construct.