Козуев Дурус Исакбаевич – канд. филол. наук, доцент, проректор по учебной работе Бишкекского гуманитарного университета им. К. Карасаева, тел.: +996-312 218726, +996-551 742449, e-mail: dkozuev@bhu.kg
СТРУКТУРНО-СЕМАНТИЧЕСКОЕ СОПОСТАВЛЕНИЕ АНГЛИЙСКИХ И КЫРГЫЗСКИХ БЕССОЮЗНЫХ СЛОЖНЫХ ПРЕДЛОЖЕНИЙ
Рассмотрены теоретические вопросы исследования бессоюзного сложного предложения в английском и кыргызском языках. Изучение сложного предложения связывается с изучением элементарного предложения, в котором релевантным представляется характер действия, выраженного глагольном сказуемом. Отмечается, что
в типологии бессоюзных сложных предложений английского и кыргызского языков выделяются следующие виды: 1) одновременного действия; 2) последовательного действия; 3) временного действия; 4) длительного действия.
бессоюзные сложные предложения; элементарное предложение; структурно-семантическое сопоставление; классификация предложений; одновременное действие; последовательное действие; временное действие; длительное действие; полная предикация; свернутая предикация
АНГЛИС ЖАНА КЫРГЫЗ ТИЛДЕРИНДЕГИ БАЙЛАМТАСЫЗ ТАТААЛ СҮЙЛӨМДӨРДҮ СТРУКТУРАЛЫК ЖАНА СЕМАНТИКАЛЫК САЛЫШТЫРУУ
Бул макалада кыргыз жана англис тилдериндеги байламтасыз татаал сүйлөмдүн теориялык маселелери изилдөөгө алынган. Татаал сүйлөмдү изилдөө жөнөкөй сүйлөмдү изилдөө менен тыгыз байланышкан, анда этиштик баяндооч менен кыймыл аракеттин мүнөзү көрсөтүлөт. Англис жана кыргыз тилдеринин типологиясында байламтасыз татаал сүйлөмдүн төмөнкү түрлөрү белгиленет: 1. мезгилдеш иш-аракет, 2. ырааттуу иш-аракет, 3. убактылуу иш-аракет, 4. улантылып жаткан иш-аракет деген төрт түргө бөлүнөрү белгиленет.
Keywords in Kyrgyz:байламтасыз татаал сүйлөм; жөнөкөй сүйлөм; структуралык жана семантикалык салыштыруу; сүйлөмдүн классификациясы; мезгилдеш иш-аракеттер; ырааттуу иш-аракеттер; убактылуу иш-аракеттер; туруктуу иш-аракеттер; толук предикация; толук эмес предикация
STRUCTURAL AND SEMANTIC COMPARISON OF ENGLISH AND KYRGYZ ASYNDETIC COMPOSITE SENTENCES
This article discusses the theoretical issues of studying the asyndetic composite sentence in the English and Kyrgyz languages. Studying a composite sentence is associated with the study of an elementary sentence, in which the character of the action expressed in the verbal predicate seems relevant. It is noted that the following types are distinguished in the typology of asyndetic composite sentences of the English and Kyrgyz languages: 1. simultaneous action; 2. sequential action; 3. temporary action; 4. continuous action.
Keywords in English:asyndetic composite sentence; elementary sentence; structural and semantic comparison; sentence classification; simultaneous actions; sequential action; temporary action; continuous action; complete predication; reduced predication