Шаршеева Камиля Каныбековна – ст. преподаватель кафедры кыргызского языка гуманитарного факультета КРСУ, тел.: +996-555 907563, e-mail: sharsheeva7777@mail.ru
ВРЕМЕННАЯ ЛОКАЛИЗОВАННОСТЬ ДЕЙСТВИЯ В СОВРЕМЕННОМ КЫРГЫЗСКОМ ЯЗЫКЕ И ОБЩАЯ ХАРАКТЕРИСТИКА СЕМАНТИЧЕСКОЙ КАТЕГОРИИ
Рассматривается временная локализованность действия в кыргызском языке и общая характеристика семантической категории. Временная локализованность действия – это конкретность, определенность местоположения действия и ситуации в целом, в однонаправленном течении времени, прикрепленность к какому-то одному моменту или периоду. Действие, происходящее в момент речи, является всегда локализованным. Анализ содержательных типов временной локализованности позволил более полно представить выражения данной семантики. Были приведены примеры.
Keywords in Russian:временная локализованность/нелокализованность; обычность; узуальность; временная обобщенность; вид; время; аспектуальность; способы действия; лексические детерминанты
АЗЫРКЫ КЫРГЫЗ ТИЛИНДЕ КЫЙМЫЛ-АРАКЕТТИН ЧАКТЫК ЛОКАЛДАШУУСУ ЖАНА СЕМАНТИКАЛЫК КАТЕГОРИЯНЫН ЖАЛПЫ МҮНӨЗДӨМӨСҮ
Бул макалада кыргыз тилиндеги кыймыл-аракеттин чактык локалдашуусу жана семантикалык категориянын жалпы мүнөздөмөсү каралды. Кыймыл-аракеттин чактык локалдашуусу – бул кыймыл-аракеттин жана жалпы эле кырдаалдын ордунун конкреттүүлүгү, айкын болушу, анын убакыттын белгилүү бир бөлүгүнө бекемделиши болуп саналат. Сүйлөп жаткан учурда болгон кыймыл-аракет дайыма локалдашкан болуп саналат. Чактык локалдашуунун маанилик түрлөрүнө талдоо жүргүзүү бул семантиканын маанисин бир кыйла толук чагылдырууга мүмкүндүк бермек. Мисалдар келтирилди.
Keywords in Kyrgyz:чактык локалдашуу/локалдашпоо; адаттуулук; узуалдуулук; убакыттык жалпылык; түр; чак; аспектуалдуулук; кыймыл-аракеттин аткарылуу ыкмасы; лексикалык детерминанттар
TEMPORAL LOCALIZATION OF ACTION IN THE MODERN KYRGYZ LANGUAGE AND GENERAL CHARACTERISTICS OF THE SEMANTIC CATEGORY
This article discusses the temporal localization of action in the Kyrgyz language and the General characteristics of the semantic category. Temporal locality of action is concreteness, certainty of the location of the action and the situation as a whole in the unidirectional flow of time, attachment to any one moment or period. The action taking place at the moment of speech is always localized. The analysis of the content types of temporal localization allowed to present the expressions of this semantics more fully. Examples were given.
Keywords in English:temporal locality/nonlocality; ordinariness; usuality; temporal generality; type; time; aspectuality; modes of action; lexical determinants