Акунов Аалы – д-р ист. наук, профессор Кыргызского технического университета им. И. Раззакова, чл. диссертационного докторского совета КРСУ, тел.: +996-700 010751, е-mail: aakunov@gmail.com
Темирбекова Асель Темирбековна – аспирант Дипломатической академии Министерства иностранных дел КР им. К. Диканбаева, г. Бишкек, тел.: +996-555 260992, е-mail: asel_temirbekova92@mail.ru
«ТРИ ПЕРЕХОДА» НА СЛОЖНОМ ПУТИ ПОСТРОЕНИЯ ДЕМОКРАТИИ КЫРГЫЗСТАНА, ИЛИ ТРИ ВОЛНЫ ДЕМОКРАТИИ
Рассматриваются основные причины Аксыйских событий 2002 г., политических переворотов 24 марта 2005 г. и 7 апреля 2010 г. в Кыргызстане, которые вошли в историю независимого Кыргызстана как «три перехода», или три волны демократии на сложном пути построения демократии в стране. Предпосылками обеих революций
стала система семейного и кланового правления, созданная А. Акаевым. Исследование природы этих предпосылок становится актуальной проблемой сегодняшнего дня. Эти исследования следует начинать с теорий, понятий и методов, разработанных ранее известными учеными: Л. Морганом, Ф. Энгельсом, С. Гораком, П. Кокайсла и А. Умановым. Демократизация политической системы Кыргызстана и процесс перехода к разнообразию собственности, основанные на рыночных отношениях, сопровождаемые глубокими изменениями и трагическими столкновениями, являются особенностью, характерной для новейшей истории Кыргызстана.
конституция; автономия; партия; политическая система; демократия; тоталитаризм; национальность; коррупция; клан; авторитарное управление
КЫРГЫЗСТАНДЫН ДЕМОКРАТИЯНЫ КУРУУГА КАРАЙ ТАТААЛ ЖОЛУНДАГЫ «ҮЧ ӨТКӨӨЛ» ЖЕ ДЕМОКРАТИЯНЫН ҮЧ ТОЛКУНУ
Эгемендүү Кыргызстандын тарыхына «үч өткөөл» же мамлекетте демократияны куруунун татаал жолунда үч толкун катары кирген, 2002-жылдагы Аксы окуясынын, 2005-жылдын 24-мартындагы жана 2010-жылдын 7-апрелиндеги саясий толкундардын (саясий көтөрүлүштөрдүн) негизги себептери каралат. А. Акаев түзгөн үй-бүлөлүк жана кландык башкаруу системасы эки ынкылаптын (революциянын) ишке ашуусуна түрткү болду. Бул өбөлгөлөрдү (таасирлерди) изилдөө бүгүнкү күнү актуалдуу маселелердин бири болууда. Бул өбөлгөлөрдүн табиятын изилдөөнү белгилүү окумуштуулар: Л. Морган, Ф. Энгельс, С.Горак, П.Кокайсл жана А.Уманов тарабынан иштелип чыккан түшүнүктөрдөн, теориялардан жана ыкмалардан баштоо керек. Терең өзгөрүүлөр жана трагедиялуу кагылыштар менен коштолуп, рынок мамилелерине негизделген менчиктин түрдүү процессине жана Кыргызстандагы сасясий системанын демократияланышы Кыргызстандын жаңы тарыхы үчүн мүнөздүү өзгөчөлүк болууда.
Keywords in Kyrgyz:конституция; автономия; партия; саясий система; демократия; тоталитаризм; улут; паракордук; клан; авторитардык башкаруу
«THREE TRANSITIONS» ON THE COMPLEX WAY OF BUILDING DEMOCRACY OF KYRGYZSTAN OR THREE WAVES OF DEMOCRACY
The main causes of the Aksy events of 2002, the political upheavals of March 24, 2005 and April 7, 2010 in Kyrgyzstan, which went down in the history of independent Kyrgyzstan as “three transitions” or three waves of democracy on the difficult path of building democracy in the country, are examined. The prerequisites for both revolutions were the system
of family and clan rule created by A. Akayev. A study of the nature of these premises is becoming an urgent problem today. These studies should begin with theories, concepts and methods developed previously by famous scientists: L. Morgan, F. Engels, S. Gorak, P. Kokaisla and A. Umanov. The democratization of the political system of Kyrgyzstan and
the process of transition to a diversity of ownership based on market relations, accompanied by profound changes and tragic clashes, are a feature characteristic of the recent history of Kyrgyzstan.
constitution; autonomy; party; political system; democracy; totalitarianism; nationality; corruption; clan; authoritarian governance