Информационный портал
«Вестник КРСУ»

Рассмотрен архитектурный декор минарета Бурана, приведена характеристика архитектуры одного из древнейших памятников исламской архитектуры Средней Азии. Сравнительный анализ минарета Бурана и более древних минаретов из сырцового кирпича выявил подражание им в виде радиально расположенных арчовых бревен на уровне цоколя, в чем нет надобности при строительстве из обожженного кирпича. Архаичность минарета Бурана подтверждает также использование для выкладки орнаментальных поясов обычного строительного кирпича, который в последующих минаретах – Узгенском, Каляне и Вабкентском заменяется на специальные узорные, шлифованные кирпичики. Архитектура минарета Бурана знаменует собой новый этап строительства в Средней Азии башенных сооружений, генезис которых имеет множество слагаемых.

минарет; орнамент; декор; ислам; искусство; рельеф; караханиды; архитектура.

Макалада Орто Азиядагы ислам архитектурасынын байыркы эстеликтеринин бири Бурана мунарасынын архитектуралык жасалгасы сүрөттөлөт. Бурана мунарасы менен чийки кыштан тургузулган андан эскирээк мунараларды салыштырып талдоо жүргүзүүдө чатырдын деңгээлинде радиалдуу түрдө жайгашкан арча жыгачын колдонуу менен мурдагы архитектуралык курулуштарга окшоштургандыгы көрүнүп турат, ал эми мындай ыкма бышырылган кыштын курулушунда зарылдыгы жок эле. Бурана мунарасынын архаикалуулугун оюу түрүндөгү алкакты түшүрүүдө жөнөкөй эле курулуш кыштары колдонулгандыгы тастыктап турат, ал эми андан кийинки Өзгөн, Калян жана Вабкент мунараларында, кирпичер атайын оймо-чиймелер менен жасалгаланган жана жылмаланган. Бурана мунарасынын архитектурасы Орто Азиядагы мунаралуу имараттарынын жаңы курулуш этабынын башаты десек болот, анын генезиси көптөгөн кошундулардан турат.

мунара; оюу; жасалгалоо; ислам; көркөм өнөр; рельеф; караханиддер; архитектура.

The architectural decor of the Buran minaret is considered in the article, as well as analysis and characteristics of the architecture of one of the most ancient monuments of Islamic architecture of Central Asia. A comparative analysis of the minaret of the Buran and older minarets from raw brick reveals imitation of them in the form of radially located juniper logs at the level of the basement, which is not necessary for the construction of baked bricks. The archaic nature of the Burana minaret is also confirmed by the use for the laying of ornamental belts of ordinary building bricks, which in subsequent minarets – Uzgen, Kalyan and Vabkent are replaced by special patterned, ground bricks. The above, as well as other archaic details of the minaret of Buran give grounds to consider it a monument of the late 10th century. Nevertheless, the architecture of the Buran minaret marks a new stage in the construction of tower structures in Central Asia, the genesis of which has many components.

minaret; ornament; decor; Islam; art; relief; karakhanids; architecture.