Касымова Марьям Тохтахуновна – д-р техн. наук, профессор кафедры «Строительство» факультета архитектуры, дизайна и строительства КРСУ, тел.: +996-557 910026, е-mail: kasymova_mariam@mail.ru
Орузбаева Гульнара Талгатовна – канд. техн. наук, доцент кафедры «Инженерная и компьютерная графика» Кыргызского государственного технического университета им. И. Раззакова, тел.: +996-555 064403, е-mail: gul_talg@mail.ru
Кененсариев Кыдык Саякбаевич – канд. техн. наук, профессор Кыргызского государственного технического университета им. И. Раззакова
ФОРМИРОВАНИЕ И РАЗВИТИЕ МАТЕРИАЛЬНОЙ КУЛЬТУРЫ ДРЕВНИХ КЫРГЫЗОВ
Тысячелетия пройденного кыргызами совместно с другими племенами исторического пути оставили заметный след в самобытной культуре. Развитие знаний у древних кыргызов шло параллельно по двум направлениям: естествознание и техника; обобщенное абстрактное знание. Формирование и развитие естествознания и технической мысли в Кыргызстане характеризуется многими признаками. Путем осмысления складывающихся в течение длительного периода традиций технического творчества, приобщения к глобальному процессу научно-технического прогресса была создана фундаментальная база для обеспечения развития ведущих отраслей производства. Вместе с тем становление научно-технического потенциала в республике имеет свои специфические особенности, связанные с ее многовековой самобытной культурой, своеобразными природными условиями. В связи с этим целью данной работы является исследование формирования и развития материальной культуры древних кыргызов.
Ключевые слова на русском языке:древние кыргызы; металлургия и металлообработка; гончарство; строительство и мировоззрение
БАЙЫРКЫ КЫРГЫЗДАРДЫН МАТЕРИАЛДЫК МАДАНИЯТЫНЫН КАЛЫПТАНЫШЫ ЖАНА ӨНҮГҮШҮ
Башка уруулар менен бирге кыргыздардын миӊдеген жылдарды басып өткөн тарыхый жолу өздүк маданиятында көрүнүктүү из калтырып кетти. Байыркы кыргыздарда билимдин өнүгүшү эки багыт боюнча өнүккөн: табигый илим жана техника; жалпыланган абстракттуу билим. Кыргызстанда табигый илимдердин жана техникалык ойлордун калыптанышы жана өнүгүшү көптөгөн белгилер менен мүнөздөлөт. Узак мезгил бою топтолгон техникалык чыгармачылык салтын түшүнүү, илимий-техникалык прогресске кошулуу аркылуу башкы өнөр жай тармактарынын өнүгүшүн камсыздоо үчүн негизги база түзүлгөн. Ошону менен бирге республикада илимий-техникалык мүмкүнчүлүктөрдүн түзүлүшү анын көп кылымдык өздүк маданияты, бөтөнчө жаратылыш шарттары менен байланышкан өздүк өзгөчөлүктөргө ээ. Буга байланыштуу бул иштин максаты байыркы кыргыздардын материалдык маданиятынын калыптанышын жана өнүгүүсүн изилдөө болуп саналат.
Ключевые слова на кыргызском языке:байыркы кыргыздар; металлургия менен металл иштетүү; карапа өндүрүшү; курулуш өндүрүшү жана көз караш
FORMATION AND DEVELOPMENT OF MATERIAL CULTURE OF THE ANCIENT KYRGYZ
Millennia traveled by the Kyrgyz along with other tribes of the historical path left a noticeable mark in the original culture. The development of knowledge among the ancient Kyrgyz went in parallel in two directions: natural science and technology; generalized abstract knowledge. The formation and development of natural science and technical thought in Kyrgyzstan is characterized by many features. By comprehending the traditions of technical creativity that have developed over a long period of time, by introducing scientific and technological progress into the global process, a fundamental basis has been created to ensure the development of leading industries. At the same time, the formation of scientific and technical potential in the republic has its own specific features associated with its centuries-old distinctive culture and peculiar natural conditions. In this regard, the aim of this work is to study the formation and development of the material culture of the ancient Kyrgyz.
Ключевые слова на английском языке:ancient Kyrgyz; metallurgy and metalworking; pottery; construction and worldview