Гулиев Рамиль Афиг – научный сотрудник Института архитектуры и искусства Национальной Академии наук Азербайджана, г. Баку, тел: +994-707 344590, e-mail: ramil_amea@mail.ru
ЭВОЛЮЦИЯ ОБЛИКА ДЕДЕ КОРКУТА В ИЗОБРАЗИТЕЛЬНОМ ИСКУССТВЕ
Анализируется эволюция художественного облика Деде Коркута – важного литературного героя, широко распространенного в фольклоре тюркских народов. Автор подчеркивает, что образ Деде Коркута воплощен не только в искусстве Азербайджана, но и Казахстана, Татарстана и других республик. По мере развития изобразительного искусства в течении ХХ в., таких его составных частей, как живопись, графика, иллюстрирование книг, развивался и этот многоликий, полулегендарный образ мудрого старца, достигнув своего расцвета в период независимости Азербайджана и других тюркских народов. Исследуя работы, автор выявляет своеобразные особенности в эволюции облика, сопоставляя их между собой и обнаруживая в них принципы, общие для тюркского мира.
Ключевые слова на русском языке:Деде Коркут; тюрк; художник; образ; кобыз
КӨРКӨМ ӨНӨР ИСКУССТВОСУНДА КОРКУТ АТАНЫН ОБРАЗЫНЫН ЭВОЛЮЦИЯСЫ
Бул макалада түрк элдеринин фольклорунда кеңири тараган, маанилүү адабий каарман – Коркут атанын көркөм образынын эволюциясы талдоого алынган. Автор белгилеп кеткендей, Коркут атанын образы Азербайжандын искусствосунда гана эмес, ошондой эле Казахстандын, Татарстандын жана башка республикалардын искусствосунда да чагылдырылган. ХХ кылымда көркөм сүрөт искусствосунун живопись, графика, өнүгүшүнө жараша китептерди иллюстрациялоо сыяктуу түзүмдүк бөлүктөрүнүн өнүгүшүнө жараша ушул көп кырлуу, уламышка айланган акылдуу карыянын образы да өнүгүп жүрүп отуруп, Азербайжандын жана башка түрк элдеринин көз карандысыздыгынын мезгилинде өзунүн гүлдөгөн дооруна жеткен. Автор эмгектерди изилдөө менен, ушул образдын эволюциясындагы өзгөчөлүктөрдү аныктап, аларды бири-бирине салыштыруу менен, жалпы түрк дүйнөсү үчүн бирдей принциптерди табат.
Ключевые слова на кыргызском языке:Коркут ата; түрк; сүрөтчү; образ; комуз
THE EVOLUTION OF THE CHARACTER OF DEDE KORKUT IN THE FINE ART
The paper is devoted to the problem of the evolution of the artistic character of Dede Korkut - the legendary literary hero, widely spread in the folklore of the Turkic peoples. The author emphasizes that the image of Dede Korkut is embodied not only in the art of Azerbaijan, but also in Kazakhstan, Tatarstan and other republics. As the development of fine art throughout the 20th century, such as painting, graphics, illustrating books, this multi-faceted image of the wise old man also developed reaching its heyday during the independence of Azerbaijan and other post-Soviet Turkic countries. Investigating works the author reveals peculiar features in the evolution of the image, comparing them with each other and revealing in them the principles common to the Turkic world.
Ключевые слова на английском языке:Dede Korkut; Turkish; painter; image; kobyz