Исаев Эркин Кубанычевич – канд. физ.-мат. наук, зав. отделом научного исследования и численного моделирования Агентства по гидрометеорологии при МЧС КР, г. Бишкек, тел.: +996-501 004810, e-mail: erkiwa@mail.ru
Кенжебек уулу Калнур – вед. специалист отдела научного исследования и численного моделирования Агентства по гидрометеорологии при МЧС КР, г. Бишкек, тел.: +996-703 334466, e-mail: Kalnur.kenjebek@gmail.com
Каримов Майсалбек Асанович – инженер 1-категории отдела научного исследования и численного моделирования Агентства по гидрометеорологии при МЧС КР, г. Бишкек, тел.: +996-702 041009, e-mail: maysalbek1972@gmail.com
СТАТИСТИЧЕСКИЙ ПОДХОД ДЛЯ ПРОГНОЗА УСИЛЕНИЯ ВЕТРА В КЫРГЫЗСТАНЕ В ЗАВИСИМОСТИ ОТ СИНОПТИЧЕСКИХ СИТУАЦИЙ
Проанализированы процессы усиления силы ветров на территории Кыргызстана, как опасного метеорологического явления, которое является неотъемлемой частью изменения климата. Рассмотрено усиление ветра, и повторяемость комбинаций синоптических процессов по градациям от 15 м/сек до 25 и 25 м/сек и более. Предложена программа для расчета количества случаев сильных ветров в зависимости от синоптической ситуации по областям Кыргызстана. Приведены результаты анализа особенностей усиления ветров для каждой области страны и временная изменчивость случаев сильного ветра, где наблюдается увеличение частоты сильных ветров. Дан прогноз возникновения сильных ветров в Кыргызстане.
Ключевые слова на русском языке:сильный ветер; синоптическая ситуация; прогноз; орография; опасное явление; Кыргызстан
СИНОПТИКАЛЫК КЫРДААЛГА ЖАРАША КЫРГЫЗСТАНДА ШАМАЛДЫН КҮЧӨШҮН БОЖОМОЛДООНУН СТАТИСТИКАЛЫК ЫКМАСЫ
Макалада Кыргызстандын аймагында шамалдын күчөө процесстери талданат, анткени катуу шамал кооптуу метеорологиялык кубулуш жана климаттын өзгөрмөлүүлүгүнүн ажырагыс бөлүгү болуп эсептелет. Градациялар боюнча шамалдын көбөйүшү жана синоптикалык процесстердин айкалышынын жыштыгы 15 м/с ден 25 м/с чейин, 25 м/с жана андан жогору деп эсептелет. Кыргызстандын аймактарындагы синоптикалык кырдаалга жараша катуу шамал болгон учурлардын санын эсептөө программасы сунушталат. Макалада Кыргызстандын ар бир региону үчүн шамалдын күчөшүнүн өзгөчөлүктөрүнө жана катуу шамалдын жыштыгынын жогорулашы байкалган катуу шамалдын убактылуу өзгөрмөлүүлүгүнө талдоо жүргүзүлгөн. Кыргызстандагы катуу шамалдардын келип чыгышын болжолдоо келтирилген.
Ключевые слова на кыргызском языке:катуу шамал; синоптикалык кырдаал; болжолдоо; орография; коркунучтуу көрүнүш; Кыргызстан
A STATISTICAL APPROACH FOR WIND INTENSIFICATION FORECASTING IN KYRGYZSTAN DEPENDING ON SYNOPTIC SITUATIONS
The article analyzes the processes of increased wind on the territory of Kyrgyzstan, as strong wind, being a dangerous meteorological phenomenon and an integral part of climate variability, often damages Kyrgyzstan. The increase in wind and the frequency of the combinations of synoptic processes in gradations from 15 m/s to 25 m/s, 25 m/s and more are considered. On the basis of these data, a technical implementation is proposed in the form of a program to calculate the number of cases of strong winds depending on the synoptic situation in the regions of Kyrgyzstan. The article provides an analysis of the features of wind intensification for each region of Kyrgyzstan and the temporary variability of strong winds, where an increase in the frequency of strong winds is observed. In the conclusion, conclusions and recommendations on the forecast of strong winds in Kyrgyzstan are given.
Ключевые слова на английском языке:strong wind; synoptic situation; forecast; orography; dangerous phenomenon; Kyrgyzstan