Панков Павел Сергеевич – д-р физ.-мат. наук, профессор кафедры прикладной математики и информатики КРСУ, чл.-корр. НАН КР, тел.: +996-552 352728, e-mail: pps5050@mail.ru
Баячорова Батыйгуль Жумадыловна – канд. физ.-мат. наук, профессор, зав. кафедрой программной инженерии и инновационных технологий Кыргызского национального университета им. Ж. Баласагына, тел.: +996-555 742406, e-mail: bayachorova@gmail.com
КОМПЬЮТЕРИЗАЦИЯ КАК СПЕЦИФИЧЕСКАЯ ФОРМА ДВИЖЕНИЯ МАТЕРИИ
Pанее с участием авторов была выдвинута гипотеза о компьютеризации как новой форме движения материи, основанной на химической и физической формах движения материи, но не сводящейся к ним. Изложены некоторые, в том числе полученные и реализованные с участием авторов результаты, показывающие специфику компьютеризации. Представлены: классификация компьютерной техники по степени ее самостоятельности (хранение информации – преобразование информации – предложение решений – принятие и исполнение решений); диалектика дискретного и непрерывного (непрерывность мира и дискретность его отражения с помощью компьютеров); обоснование зарождения порядка из хаоса, первый реальный пример которого зафиксирован в кыргызском языке: расширение понятия виртуальной реальности; энергетическое определение почти замкнутой системы и перманентной неустойчивости; новые определения субъекта и языка, понятие независимого компьютерного представления в целом и такое представление естественных языков.
Ключевые слова на русском языке:компьютеризация; информация; формы движения материи; непрерывность; дискретность; почти замкнутая система; компьютерное представление
КОМПЬЮТЕРЛЕШТИРҮҮ МАТЕРИЯНЫН КЫЙМЫЛЫНЫН ӨЗГӨЧӨ ФОРМАСЫ КАТАРЫ
Буга чейин авторлордун катышуусу менен материянын кыймылынын химиялык жана физикалык формаларына негизделген, бирок аларга окшошпогон, материянын кыймылынын жаңы формасы катары компьютерлештирүү жөнүндө илимий божомол сунушталган. Компьютерлештирүүнүн өзгөчөлүгүн көрсөтүүчү айрым ыйынтыктар, анын ичинде авторлордун катышуусунда алынган жана ишке ашырылган жыйынтыктар берилди. Төмөнкүлөр берилди: өз алдынчалуулук даражасы боюнча компьютердик техниканын классификациясы (маалыматты сактоо – маалыматты өзгөртүү – чечимдерди сунуштоо – чечимдерди кабыл алуу жана аткаруу); дискреттик (үзгүлтүк) менен үзгүлтүксүздүктүн диалектикасы (ааламдын үзгүлтүксүздүгү жана аны компьютердин жардамы менен дискреттик чагылдыруу); хаостон (баш-аламандыктан) тартиптин жаралышын негиздөө; анын биринчи чыныгы мисалы кыргыз тилинде белгилүү: виртуалдуу реалдуулук түшүнүгүн кеңейтүү; дээрлик жабык системаны жана дайыма туруксуздукту энергиялык аныктоо; субъекттин жана тилдин жаңы аныктамалары, компьютерде көз карандысыз жалпы чагылдыруу түшүнүгү жана анын ичинде табигый тилдердин ушундай сунуштамасы.
Ключевые слова на кыргызском языке:компьютерлештирүү; маалымат; материянын кыймылынын түрлөрү; үзгүлтүксүздүк; дискреттик; дээрлик жабык система; компьютердик сунуштама
COMPUTERIZATION AS A SPECIFIC FORM OF MOTION OF MATTER
Supra the authors participated in hypothesizing the computerization as a new form of motion of matter based on chemical and physical forms of motion of matter but not reduced to them. In the paper, some results including ones obtained with participation of the authors demonstrating the specific of computerization are presented. There are the following: classification of computer equipment by the level of its independency in decision making (data storage, data processing, proposal of decision, executing of decision); dialectic of continuity and discretization (continuity of world and computer-assisted discretization in its reflection), substantiating of the emergence of order out of chaos, the first concrete example was fixed in Kyrgyz language; extending the notion of virtual reality, definitions of affected system and permanent instability; new definitions of a subject and a language; the general notion of independent computer presentation and such presentation for natural languages.
Ключевые слова на английском языке:computerization; information; forms of motion of matter; continuity; discretization; permanently unstable system; computer presentation