Информационный портал
«Вестник КРСУ»

Исследованы номинанты межкультурных концептов памятника тюркской культуры «Бабур-наме». Проблема методологии исследования концептов в языке на сегодняшний день считается достаточно разработанной, но методы исследования художественных и межкультурных концептов разработаны еще не так глубоко, что связано с неоднозначностью природы подобных концептов и таких сопутствующих ему образованиях, как художественный текст, языковая картина мира, художественная картина мира, и т. д. Все это говорит об особой актуальности разработок, проводимых в данной работе. Цель данной работы – описание номинантов межкультурного концепта в тексте «Бабур-наме», представляющих собой особую ценность, так как они позволяют увидеть этноспецифику менталитета носителей тюркского языка. Для исследования концептуального пространства произведения «Бабур-наме» нам представляется удобной модель концептуального анализа текста. Наиболее актуальным в данной работе стал и метод привлечения культурной информации для объяснения языковых фактов, а также выделение этой культурной информации из единиц языка. В результате изучения номинантов межкультурных концептов памятника тюркской культуры «Бабур-наме» был получен материал, который позволил заключить, что межкультурные концепты передают национальную специфику народов рассматриваемого региона и являются результатом их духовной деятельности.

автор; номинанты; художественный концепт; межкультурный концепт; менталитет; культура; языковая картина мира; этнос; история

Макалада түрк маданиятынын эстелиги «Бабур-наме» чыгармасындагы маданияттар аралык концепттер изилденет. Тилдеги түшүнүктөрдү изилдөө методикасынын көйгөйү бүгүнкү күндө жетиштүү деңгээлде иштелип чыккан деп эсептелет, бирок көркөм жана маданият аралык түшүнүктөрдү изилдөө методдору али терең иштелип чыга элек, бул көркөм текст, дүйнөнүн лингвистикалык сүрөтү, көркөм сүрөт сыяктуу түшүнүктөрдүн жана коштоочу түзүлүштөрдүн табиятынын белгисиздиги менен байланышкан. Мунун баары бул иште жүргүзүлгөн иштелмелердин өзгөчө актуалдуулугунан кабар берет. Бул эмгектин максаты – өзгөчө мааниге ээ болгон «Бабур-наме» чыгармасынын текстиндеги маданияттар аралык түшүнүктөрдү сүрөттөө, анткени алар түрк тилинде сүйлөгөндөрдүн менталитетинин этнологиялык өзгөчөлүгүн байкоого мүмкүндүк берет. «Бабур-наме» чыгармасынын концептуалдык мейкиндигин изилдөө үчүн текстке концептуалдык талдоо жүргүзүү модели ыңгайлуу деп эсептейбиз. Бул эмгекте эң актуалдуусу тилдик фактыларды түшүндүрүү үчүн маданий маалыматты тартуу ыкмасы, ошондой эле бул маданий маалыматты тилдик бирдиктерден алуу болгон. Түрк маданиятынын эстелиги «Бабур-наме» чыгармасындагы маданияттар аралык концепттерди изилдөөнүн натыйжасында, маданияттар аралык түшүнүктөр каралып жаткан аймактын элдеринин улуттук өзгөчөлүктөрүн билдирет жана алардын руханий ишмердүүлүгүнүн натыйжасы болуп саналат деген тыянакка келүүгө мүмкүндүк берген материал алынды.

автор; аталмалар; көркөм концепт; маданияттар аралык концепт; менталитет; маданият; дүйнөнүн лингвистикалык сүрөтү; этнос; тарых

This work is devoted to the study of the nominees for intercultural concepts of the monument of Turkic culture «Baburname ». The problem of the methodology for the study of concepts in the language is considered to be sufficiently developed today. But the methods of studying artistic and intercultural concepts have not yet been developed so deeply, which is associated with the ambiguity of the nature of such concepts and such accompanying formations as a literary text, a linguistic picture of the world, an artistic picture of the world, etc. All this speaks of the special relevance of the developments carried out in this work. The purpose of this work is to describe the concept nominees in the text «Babur-name», which are of particular value, since it allows you to see the ethnospecificity of the mentality of the Turkic language speakers. For the study of the conceptual space of the work «Babur-name», we find it convenient to model the conceptual analysis of the text. The most relevant in this work was the method of attracting cultural information to explain linguistic facts, as well as the extraction of this cultural information from language units. As a result of the study of the nominees for intercultural concepts of the monument of Turkic culture «Babur-name», material was obtained that allowed us to conclude that intercultural concepts convey the national specifics of the peoples of the region under consideration and are the result of their spiritual activities.

author; nominees; artistic concept; intercultural concept; mentality; culture; linguistic picture of the world; ethnos; history