Баястанова Айгуль Жээнбековна – научный сотрудник Института языка и литературы им. Ч. Айтматова Национальной академии наук Кыргызской Республики, г. Бишкек, тел.: +996-707 454242, e-mail: abayastanova312@mail.ru
СТАНОВЛЕНИЕ ЮРИДИЧЕСКОЙ ТЕРМИНОЛОГИИ В КЫРГЫЗСТАНЕ
В языкознании устное народное творчество и художественные произведения служат одними из основных источников для исследования, сравнения и накопления фактологического материала для лексико-логических исследований. В них мы видим отражения образа жизни, обычаев, языка, законов и представлений данного народа. Особенности образа жизни и мировоззрения народа зависят от формирования сознания, хотя пословицы и поговорки передаются устно, от поколения к поколению, в них отражаются богатство лексики кыргызского языка, последовательность его грамматических структур. На материале народных пословиц и поговорок, а также исторических художественных произведений исследуется широкое функционирование кыргызского языка в таких сферах государственной власти, как законотворчество, правоприменение, вынесение приговоров. До настоящего времени исконные слова кыргызского языка в качестве профессиональной терминологии широко используются в правовой практике. Настоящая статья посвящена систематизации и анализу некоторых семантических групп этой лексики.
Ключевые слова на русском языке:юрист; пословица; кыргызский язык; термин; государство; государственный язык; общество; закон; право; языковая ситуация
КЫРГЫЗСТАНДА ЮРИДИКАЛЫК ТЕРМИНОЛОГИЯНЫН КАЛЫПТАНЫШЫ
Тил илиминде оозеки элдик чыгармачылык жана көркөм чыгармалар лексикологиялык изилдөө үчүн изилдөөнүн, салыштыруунун жана фактылык материалдарды топтоонун негизги булактарынын бири катары кызмат кылат. Алардан бул элдин турмуш-тиричилиги, каада-салты, тили, мыйзамдары, идеялары чагылдырылганын көрөбүз. Элдин жашоо образынын, дүйнө таанымынын өзгөчөлүгү аң-сезиминин калыптанышына жараша болот, макал-лакаптар оозеки, муундан-муунга өтүп келгени менен аларда кыргыз тилинин лекикалык байлыгы, грамматикалык түзүлүшүнүн ырааттуулугу чагылдырылган. Элдик макал-лакаптардын, ошондой эле тарыхый көркөм чыгармалардын негизинде кыргыз тилинин мамлекеттик бийликтин мыйзам чыгаруу, укук коргоо, өкүм чыгаруу сыяктуу тармактарында кеңири колдонулушу изилдөөгө алынган. Ушул убакка чейин кыргыз тилинин түпкү сөздөрү кесиптик терминология катары юридикалык практикада кеңири колдонулуп келет. Бул макала аталган лексиканын айрым семантикалык топторун системалаштырууга жана талдоого арналган.
Ключевые слова на кыргызском языке:юрист; макал; кыргыз тили; термин; мамлекет; мамлекеттик тил; коом; мыйзам; укук; тилдик кырдаал
FORMATION OF LEGAL TERMINOLOGY IN KYRGYZSTAN
In linguistics, oral folklore and works of art are one of the main sources for research, comparison and accumulation of material resources. In them we see reflections of the way of life, customs, language, laws and judgments of each nation. The peculiarities of the lifestyle and worldview of the people depend on the formation of consciousness, although proverbs and sayings are transmitted orally from generation to generation, they reflect the richness of the vocabulary of the Kyrgyz language, the sequence of its grammatical structures. Based on the material of folk proverbs and sayings, as well as historical works of art, the broad functioning of the Kyrgyz language in such spheres of state power as lawmaking, law enforcement, sentencing is investigated. To date, the native words of the Kyrgyz language as a professional terminology are widely used in legal practice. This article is devoted to the systematization and analysis of some semantic groups of this vocabulary.
Ключевые слова на английском языке:lawyer; proverb; Kyrgyz language; term; state; state language; society; law; language situation