Информационный портал
«Вестник КРСУ»

Несмотря на скудность и разрозненность археологического материала, историки утверждают о достаточной степени технической оснащённости монгольских армий. Рациональный подход к вопросу однозначно подсказывает, что это не соответствует действительности, поскольку полной комплектации вооружения быть не могло. В статье делается попытка рационализировать видение данного вопроса, увязав археологические данные с умозаключениями историков. Суть рассуждений, предлагаемых в данной статье, сводится к утверждению необходимости не только констатировать на базе имеющихся археологических материалов наличие в комплексе вооружения монгольского воина тех или иных видов оружия и снаряжения, но и подключая количественный подсчёт археологических памятников, сравнивая с аналогичными в хронологическом плане материалами других культур, учитывая технические возможности номадического сообщества, а также иные параметры (в первую очередь мобилизационные способности территории, хозяйственный потенциал задействованных типов материальных культур, логистические связи и др. ), попытаться рационализировать оценочные позиции, связанные с военным потенциалом монгольской армии и по-новому осмыслить как специфику и уникальность монгольской армии, так и причины успеха и затухания её захватнического потенциала.

Золотая Орда; монголо-татары; логистика; сырьевая база; ресурсы; вооружение; доспехи

Археологиялык материалдардын аздыгына жана бытырандылыгына карабастан, тарыхчылар монгол аскерлери техникалык жактан жетиштүү жабдылган деп ырасташат. Маселеге рационалдуу мамиле кылуу бул чындыкка жакындабай тургандыгын ачык-айкын көрсөтүп турат, анткени курал-жарактын толук комплексинин болушу мүмкүн эмес. Макалада археологиялык маалыматтарды тарыхчылардын корутундулары менен байланыштырып, бул маселенин көз карашын рационалдаштырууга аракет жасалат. Бул макалада сунуш кылынган жүйөлөрдүн маңызы монгол жоокеринин курал-жарак комплексинде курал-жарактын жана техниканын айрым түрлөрүнүн болушун колдо болгон археологиялык материалдардын негизинде айтып коюунун зарылдыгын билдирүүгө гана негизделбестен, ошондой эле көчмөн коомчулуктун техникалык мүмкүнчүлүктөрүн, ошондой эле башка параметрлерди (биринчи кезекте аймактын мобилизациялык мүмкүнчүлүктөрүн, өлкөнүн экономикалык потенциалын, материалдык маданияттын түрлөрүн, материалдык-техникалык байланыштарын ж. б.) эске алуу менен башка маданияттардын хронологиялык окшош материалдары менен салыштыруу менен археологиялык эстеликтердин сандык эсебин киргизүү аркылуу, монгол армиясынын согуштук потенциалы менен байланышкан бааланган позицияларды рационалдаштырууга, монгол армиясынын өзгөчөлүгүн жана уникалдуулугун, анын баскынчылык потенциалынын ийгиликке жетишүүсүнүн жана солгундап кетишинин себептерин жаңыча кароого аракеттер жасалды.

Алтын Ордо; монгол-татарлар; логистика; чийки зат базасы; ресурстар; куралдануу; курал-жарак

Despite the paucity and fragmentation of archaeological material, historians claim a sufficient degree of technical equipment of the Mongol armies. A rational approach to the issue clearly suggests that there could not be a sufficiently complete set. The article attempts to rationalize the vision of this issue by linking archaeological data with the conclusions of historians. The essence of the reasoning proposed in this article boils down to asserting the need not only to ascertain, on the basis of the available archaeological materials, the presence of certain types of weapons and equipment in the armament complex of the Mongolian warrior, but also to include a quantitative calculation of archaeological sites, comparing with chronologically similar materials of other cultures , taking into account the technical capabilities of the nomadic community, as well as other parameters (first of all, the mobilization capabilities of the territory, the economic potential of the types of material cultures involved, logistical ties, etc.), rationalization of the estimated positions related to the military potential of the Mongolian army is involved, and an attempt is made in a new way. comprehend both the specifics and uniqueness of the Mongolian army, and the reasons for their success and the fading of the aggressive potential.

Golden Horde; Mongol-Tatars; logistics; raw material base; resources; weapons; armor