Акматова Назгуль Сапарбековна – канд. филос. наук, ст. научный сотрудник кафедры философии им. А.Ч. Какеева гуманитарного факультета Кыргызско-Российского Славянского университета им. Б.Н. Ельцина, г. Бишкек, тел.: +996-777 217243, e-mail: nazgul-akmatova@bk.ru
ВОЗРОЖДЕНИЕ ЭТНОЭКОЛОГИЧЕСКИХ ЦЕННОСТЕЙ И ИХ РОЛЬ В ВОСПИТАНИИ МОЛОДОГО ПОКОЛЕНИЯ
Рассматриваются значение, аксиологическое содержание и роль этноэкологических ценностей кыргызского народа в процессе экологического воспитания, что будет способствовать формированию высокой экологической образованности и культуры у молодёжи. Этноэкологические ценности кыргызов – это отношение к природе не просто как к среде обитания, но и как к ценности духовного и эстетического ряда, что нашло своё отражение в устном народном творчестве, традиционных знаниях о природе и об обществе. Обращается внимание на проблему экологического воспитания личности, способного к адекватному пониманию процессов, происходящих в мире, с учётом современных представлений о коэволюции человека и природы. Современное образование должно быть нацелено на воспитание личности как носителя экологических ценностей, экологического мышления, сохраняя и прививая этноэкологические ценности прошлого.
Ключевые слова на русском языке:этноэкологические ценности; экологическая проблема; экологическое воспитание; природа; общество
ЭТНОЭКОЛОГИЯЛЫК БААЛУУЛУКТАРГА КАЙРА КАЙРЫЛУУ ЖАНА АЛАРДЫН ЖАШ МУУНДАРДЫ ТАРБИЯЛООДОГУ РОЛУ
Бул макала кыргыз элинин этноэкологиялык баалуулуктарынын маанисин, аксиологиялык мазмунун жана жаштардын арасында жогорку экологиялык билимди жана маданиятты калыптандырууга көмөктөшүүчү экологиялык билим берүү процессиндеги ролун кароого арналган. Кыргыздардын этноэкологиялык баалуулуктары – бул жаратылышка болгон мамилеси жашоо чөйрөсү катары эле эмес, ошондой эле элдик оозеки чыгармачылыкта, жаратылыш жана коом жөнүндөгү салттуу билимдеринде чагылдырылган руханий-эстетикалык баалуулук. Макалада ошондой эле адам менен жаратылыштын биргелешкен эволюциясы жөнүндөгү заманбап идеяларды эске алуу менен дүйнөдө болуп жаткан процесстерди адекваттуу түшүнүүгө жөндөмдүү адамды экологиялык тарбиялоо маселесине көңүл бурулат. Заманбап билим берүү инсанды экологиялык баалуулуктардын жана экологиялык ой жүгүртүүнү алып жүрүүчүсү катары тарбиялоого, өткөн мезгилдин этноэкологиялык баалуулуктарын сактоого жана жайылтууга багытталышы керек.
Ключевые слова на кыргызском языке:этноэкологиялык баалуулуктар; экологиялык маселе; экологиялык тарбия; жаратылыш; коом
REVIVAL OF ETHNOECOLOGICAL VALUES AND THEIR ROLE IN THE UPBRINGING OF THE YOUNGER GENERATION
This article is devoted to the consideration of the meaning, axiological content and role of the ethno-ecological values of the Kyrgyz people in the process of environmental education, which will contribute to the formation of high environmental education and culture among young people. The ethno-ecological values of the Kyrgyz are attitudes towards nature not just as a habitat, but also as a spiritual and aesthetic value, which is reflected in oral folk art, traditional knowledge about nature and society. The article also draws attention to the problem of environmental education of the individual, capable of an adequate understanding of the processes taking place in the world, taking into account modern ideas about the co-evolution of man and nature. Modern education should be aimed at educating the individual as a bearer of ecological values, ecological thinking, preserving and inculcating the ethno-ecological values of the past.
Ключевые слова на английском языке:ethnoecological values; ecological problem; ecological education; nature; society