Информационный портал
«Вестник КРСУ»

Артериальная гипертензия (АГ) является глобальной проблемой общественного здравоохранения и одним из основных клинических факторов риска сердечно-сосудистых заболеваний (ССЗ), таких как инсульт, сердечная недостаточность, ишемическая болезнь сердца и болезни почек. По данным ВОЗ, 1,13 млрд человек во всем мире страдают АГ. Согласно исследованию, опубликованному в 2005 г., прогнозируется, что к 2025 г. число пациентов с АГ составит 1,56 млрд человек. Среди пациентов с АГ две трети приходится на страны с низким и средним уровнем дохода. Распространенность АГ может различаться среди населения в зависимости от континентов, стран, регионов, возраста, пола и расы. В качестве одного из основных факторов увеличения бремени АГ и ССЗ в странах с низким и средним уровнем дохода была предложена урбанизация. Хотя общепринятого или применимого определения урбанизации не существует, явление часто отражает изменения в политических, социальных и экономических силах, что приводит к значительным изменениям в образе жизни. Это изменения в источниках средств к существованию, еде, транспорте, структуре семьи и воздействии окружающей среды. Считается, что стремительная урбанизация, особенно незапланированная или плохо спланированная, как это часто бывает в странах с низким и средним уровнем дохода, способствует развитию гипертонии из-за воздействия окружающей среды, которая поощряет плохое питание, малоподвижный образ жизни, употребление табака и алкоголя, развитие ожирения и подверженность большему количеству психологических стрессоров. Даже внутри страны распространенность может варьироваться в зависимости от местонахождения домохозяйств (городское или сельское). Хотя в нескольких исследованиях сообщается, что распространенность АГ выше в городах, чем в сельской местности, разрыв постепенно сокращается, поскольку распространенность данной патологии быстро растет и в сельской местности. В данной обзорной статье представлены особенности распространенности АГ и факторов риска ее развития в зависимости от проживания в городской и сельской местностях.

артериальная гипертензия; распространенность; факторы риска; город; село

Артериалдык гипертензия (АГ) – бул глобалдуу коомдук саламаттык сактоо көйгөйү жана инсульт, жүрөк жетишсиздиги, жүрөктүн ишемиялык оорусу (ЖИО) сыяктуу жүрөк-кан тамыр оорулары жана бөйрөк оорулары үчүн негизги клиникалык тобокелдик факторлорунун бири. Дүйнөлүк саламаттык сактоо уюмунун маалыматы боюнча дүйнө жүзүндө 1,13 миллиард адам артериалдык гипертензиядан жапа чегишет. 2005-жылы жарыяланган изилдөөгө ылайык 2025-жылга чейин артериялык гипертензия менен ооругандардын саны 1,56 миллиард адамды түзөт деп болжолдонууда. Гипертония менен ооруган бейтаптардын үчтөн экиси кирешеси төмөн жана орто өлкөлөрдө кездешет. Калк арасында артериалдык гипертензиянын таралышы континентке, өлкөгө, аймакка, жашына, жынысына жана расасына жараша ар кандай болушу мүмкүн. Урбанизация кирешеси төмөн жана орто өлкөлөрдө артериалдык гипертензиянын жана жүрөк-кан тамыр ооруларынын күчөшүнүн негизги кыймылдаткычтарынын бири катары сунушталган. Урбанизациянын жалпы кабыл алынган же колдонулуучу аныктамасы жок болсо да, феномен көбүнчө саясий, социалдык жана экономикалык күчтөрдүн өзгөрүшүн чагылдырып, натыйжада жашоо образын олуттуу өзгөрүүлөргө алып келет. Бул өзгөрүүлөр жашоо-тиричилик, тамак-аш, транспорт, үй-бүлө түзүмүндөгү өзгөрүүлөр жана айлана-чөйрөнүн таасири. Тез өнүгүп бара жаткан урбанизация, өзгөчө пландаштырылбаган же начар пландаштырылган кирешеси төмөн жана орто өлкөлөрдөгүдөй, начар тамактанууга, кыймылсыз жашоо образына, тамеки жана алкоголдук ичимдиктерге, семирүүгө үндөгөн экологиялык таасирлерден улам гипертониянын өнүгүшүнө салым кошот жана көбүрөөк психологиялык стресске дуушар кылат деп эсептешет. Ал тургай, өлкөнүн ичинде таралышы үй чарбаларынын (шаар же айыл жергеси) жайгашкан жерине жараша өзгөрүшү мүмкүн. Бир нече изилдөөлөр гипертониянын таралышы айыл жерине караганда шаар жеринде жогору экендигин билдирсе да, айыл жеринде гипертониянын таралышы тездик менен өсүп жаткандыктан, ажырым акырындык менен кыскарууда. Бул макалада шаардык жана айыл жеринде жашоого жараша артериялык гипертензиянын таралышынын өзгөчөлүктөрү жана анын өнүгүшүнүн тобокелдик факторлору берилген.

артериялык гипертензия; таралышы; тобокелдик факторлору; шаар; айыл

Arterial hypertension (AH) is a global public health problem and one of the main clinical risk factors for cardiovascular disease (CVD), such as stroke, heart failure, coronary heart disease and kidney disease. According to the WHO, 1.13 billion people worldwide suffer from hypertension. According to a study published in 2005, it is predicted that by 2025 the number of patients with hypertension will be 1.56 billion people. Among patients with hypertension, two-thirds are in low- and middle-income countries. The prevalence of hypertension may vary among the population depending on the continents, countries, regions, age, gender and race. Urbanization has been proposed as one of the main drivers of the increased burden of hypertension and CVD in low- and middle-income countries. Although there is no generally accepted or applicable definition of urbanization; the phenomenon often reflects changes in political, social and economic forces, leading to significant changes in lifestyle; such as changes in livelihoods, food, transportation, family structure and environmental exposure. Rapid urbanization, especially unplanned or poorly planned as is often the case in low- and middle-income countries, is thought to contribute to the development of hypertension due to environmental exposures that encourage poor diet, sedentary lifestyle, tobacco and alcohol use, development obesity and exposure to more psychological stressors. Even within a country, prevalence can vary depending on the location of households (urban or rural). Although several studies report that the prevalence of hypertension is higher in urban areas than in rural areas, the gap is gradually narrowing as the prevalence of this pathology increases rapidly in rural areas. This review article presents the features of the prevalence of hypertension and risk factors for its development, depending on living in urban and rural areas.

arterial hypertension, prevalence, risk factors, city, village