Райымбердиев Ырысмамат Абдуманапович – аспирант, ст. преподаватель кафедры «Теория и методика физического воспитания и спорта» Ошского государственного университета, Кыргызская Республика, тел.: +996-773 880276, e-mail: yrysmamat_84@mail.ru
Манасов Семетей Алайчыевич – ст. преподаватель межфакультетской кафедры физического воспитания № 1 Ошского государственного университета, Кыргызская Республика, тел.: +996-559 007981
СПЕЦИАЛЬНАЯ ФИЗИЧЕСКАЯ ПОДГОТОВКА, ВЛИЯЮЩАЯ НА ПРИЁМЫ ИГРЫ ОРДО
Рассмотрен уровень сформированности интереса к игре ордо и специальным упражнениям, направленным на отработку приёмов, связанных с игрой ордо у школьников. Исследование проводилось на старшеклассниках средних общеобразовательных школ и учениках, занимающихся игрой ордо в специальной спортивной школе. В результате исследования было установлено, что выполнение таких упражнений, как быстрый бег на короткую дистанцию, быстрая смена направления движения, частая остановка и повторный бег, многократный бросок мяча не только влияют на точность стрельбы стрелка, но также повышают толерантность его тела к упражнениям и технике. Разработана методика исследования (содержание, методы обучения, формы) и организации учебного процесса, что способствует развитию системы физического воспитания кыргызских национальных игр. Доказана эффективность физического воспитания школьников на основе кыргызских национальных игр. Предложены упражнения, которые можно использовать для развития специальной физической подготовки. Разработанные рекомендации позволят в дальнейшем развивать отечественный вид спорта игры ордо.
Ключевые слова на русском языке:физическая подготовка; упражнение; скорость; приём; выносливость; ордо; стрельба; ловкость
ОРДО ОЮНУНУН ЫКТАРЫНА ТААСИР БЕРҮҮЧҮ АТАЙЫН ДЕНЕ ДАЯРДЫГЫ
Макалада ордо ойноого болгон кызыгуунун калыптануу деңгээли жана мектеп окуучуларында ордо оюнуна байланыштуу ыкмаларды колдонууга багытталган атайын көнүгүүлөр каралды. Изилдөө орто билим берүүчү мектептердин жогорку класстарында жана атайын спорттук мектепте ордо оюну менен алектенген студенттерде жүргүзүлдү. Изилдөөнүн натыйжасында кыска аралыкка тез чуркоо, кыймылдын багытын тез өзгөртүү, тез-тез токтоо жана кайра чуркоо, топту бир нече жолу ыргытуу аткычтын атуу тактыгына гана таасир этпестен, анын дене-бой көнүгүүлөрүнө жана техникасына болгон чыдамдуулугун жогорулатат. Кыргыз улуттук оюндарынын дене тарбия системасын өнүктүрүүгө өбөлгө түзгөн окуу процессин изилдөө (мазмуну, окутуу ыкмалары, формалары) жана уюштуруу методикасы иштелип чыкты. Мектеп окуучуларын кыргыздын улуттук оюндарынын негизинде дене тарбиялоонун натыйжалуулугу далилденди. Атайын физикалык даярдыкты өнүктүрүү үчүн колдонула турган көнүгүүлөр сунушталды. Иштелип чыккан сунуштар ордо оюнунун ата мекендик спорт түрүн мындан ары өнүктүрүүгө мүмкүндүк берет.
Ключевые слова на кыргызском языке:физикалык даярдык; көнүгүү; ылдамдык; кабыл алуу; туруктуулук; ордо; атуу; шамдагайлык
SPECIAL PHYSICAL TRAINING AFFECTING THE RECEPTIONS OF THE GAME ORDO
The article considers the level of formation of interest in the game ordo and special exercises aimed at practicing the techniques associated with the game ordo among schoolchildren. The study was conducted on high school students of secondary schools and students involved in the game ordo of a special sports school. As a result of the study, it was found that performing such exercises as fast sprinting, quickly changing direction, frequent stopping and re-running, and repeatedly throwing the ball not only improves the shooter’s shooting accuracy, but also increases his body’s tolerance for exercise and technique. A research methodology (content, teaching methods, forms), a methodology for organizing the educational process has been developed, which contributes to the development of the system of physical education of the Kyrgyz national games. The effectiveness of physical education of schoolchildren on the basis of the Kyrgyz national games has been proved. Exercises that can be used for the development of special physical training are proposed. The developed recommendations will allow further development of the domestic sport of the game ordo.
Ключевые слова на английском языке:physical training; exercise; speed; technique; endurance; ordo; shooting; dexterity