Абдыгазиев Калысбек Каныметович – канд. техн. наук, зав. кафедрой горного гидротехнического строительства Кыргызского национального аграрного университета им. К.И. Скрябина, г. Бишкек, тел.: +996-554 580980, e-mail: kalysbek_abdygaziev@ymail.com
Чукин Руслан Бектурович – канд. техн. наук, вед. специалист ОсОО «Научно-проектная лаборатория “Устойчивости геотехнических объектов”», г. Бишкек, тел.: +996-550 924345, e-mail: bchukin@yandex.com
Исаков Эмирбек Равшанович – магистрант кафедры горного гидротехнического строительства Кыргызского национального аграрного университета им. К.И. Скрябина, г. Бишкек, тел.: +996-776 432091, e-mail: isakov_emir@mail.ru
ОЦЕНКА УСТОЙЧИВОСТИ ДАМБЫ ХВОСТОХРАНИЛИЩА ЗОЛОТОИЗВЛЕКАЮЩЕЙ ФАБРИКИ РУДНИКА КУМТОР НА ОСНОВЕ ДАННЫХ МОНИТОРИНГА И ЧИСЛЕННОГО МОДЕЛИРОВАНИЯ РЕОЛОГИЧЕСКИХ ПРОЦЕССОВ
Выполнено обоснование надежности и безопасности дамбы хвостохранилища на основе расчетов напряженно-деформированного состояния системы «сооружение-основание» с применением численных методов механики сплошной среды с учетом реальных свойств материалов и пород оснований. Для расчета коэффициента устойчивости использовалась стандартная процедура, реализованная в программе FLAC. Оценка устойчивости дамбы хвостохранилища выполнена на основе данных мониторинга и численного моделирования реологических процессов с учетом изменения прочностных свойств суглинистого прослоя от сформировавшихся деформаций сдвига во времени. Моделирование показало, что принятые меры по удалению слабого суглинистого прослоя в основании дамбы и его замена на более прочные себя оправдывают. Деформации контрольных точек, расположенных в основании и теле дамбы, носят затухающий характер, т. е. выполняется условие предельного состояния по второй группе.
Ключевые слова на русском языке:дамба; надежность; безопасность; численные методы; устойчивость; прочность; реология; деформации сдвига
РЕОЛОГИЯЛЫК ПРОЦЕССТЕРДИ САНДЫК МОДЕЛДӨӨНҮН ЖАНА МОНИТОРИНГДИН МААЛЫМАТТАРЫНЫН НЕГИЗИНДЕ КУМТӨР КЕНИНИН АЛТЫН ЫЛГООЧУ ФАБРИКАСЫНЫН КАЛДЫКТАРДЫ САКТООЧУ ДАМБАСЫНЫН ТУРУКТУУЛУГУН БААЛОО
Калдыктарды сактоочу жайдын дамбасынын ишенимдүүлүгүн жана коопсуздугун негиздоо «курулма-негиз» системасынын чыңалуу-деформациялык абалын материалдардын жана негиздердин реалдуу касиеттерин эске алуу менен үзгүлтүксүз механиканын сандык ыкмасын колдонуу менен эсептөөлөрдүн негизинде аткарылды. Туруктуулук коэффициентин эсептөө үчүн FLAC программасында ишке ашырылган стандарттуу процедура колдонулган. Калдыктарды сактоочу жайдын дамбасынын туруктуулугун баалоо мониторингдин жана реологиялык процесстерди сандык моделдөөнүн маалыматтарынын негизинде, убакыттын өтүшү менен пайда болгон жылышуу деформацияларынан саздак катмардын бекемдик касиеттеринин өзгөрүшүн эске алуу менен аткарылган. Моделдөө дамбанын түбүндөгү начар чопо катмарын алып салуу жана аны кыйла бышык катмарга алмаштыруу боюнча көрүлгөн чаралар өзүн актай турганын көрсөттү. Дамбанын негизинде жана тулкусунда жайгашкан контролдук чекиттедин деформациялары өчүп бараткан мүнөздө, б.а. экинчи топ үчүн чектик абалдын шарты канааттандырылат.
Ключевые слова на кыргызском языке:дамба; ишенимдүүлүк; коопсуздук; сандык ыкмалар; туруктуулук; бекемдик; реология; жылыш деформациялары
EVALUATION OF THE KUMTOR GOLD PROCESSING FACTORY T AILING FACILITY DAM STABILITY ON THE BASIS OF MONITORING DATA AND NUMERICAL SIMULATION OF RHEOLOGICAL PROCESSES
The reliability and safety of the tailings dam is substantiated on the basis of calculations of the stress-strain state of the “structure-base” system using the numerical method of continuum mechanics, taking into account the real properties of materials and foundation bedrock. The standard procedure implemented in the FLAC program was used to calculate the stability coefficient. The stability assessment of the tailings dam was made on the basis of monitoring data and numerical modeling of rheological processes, taking into account changes in the strength properties of the loamy interlayer from the formed shear deformations over time. Modeling showed that the measures taken to remove the weak loamy layer at the base of the dam and replace it with stronger ones are justified. Deformations of the control points located in the base and body of the dam are damped, i.e. the limit state condition for the second group is satisfied.
Ключевые слова на английском языке:dam; reliability; safety; numerical methods; stability; strength; rheology; shear deformations