Информационный портал
«Вестник КРСУ»

Исследование керамических артефактов часто проводится только археологическими методами, которые дают субъективную информацию и могут привести к серьёзным ошибкам. Применение естественно-технических методов исследования в изучении керамических артефактов даёт важную информацию, которую необходимо сопоставить с археологическими данными. В статье приводятся и обсуждаются результаты исследования методом микроскопического анализа древней и средневековой керамики Кыргызстана с целью получения информации о керамическом производстве различных регионов и периодов, что позволило составить историческую схему развития керамического производства республики. Полученные результаты позволили установить структуру, состав керамических артефактов, их содержание, размер, форму и ориентировку зёрен, а также минеральный состав, по которым проведена реконструкция методов и приёмов обработки глинистого материала древними керамистами. По результатам проведённых исследований методом микроскопии проведена классификация керамических артефактов по размерам зёрен формовочных масс.

древний и средневековый Кыргызстан; керамические изделия; микроскопическое исследование; минеральный состав; размер; форма и ориентировка зёрен; классификация

Керамикалык экспонаттарды изилдөө көбүнчө археологиялык методдор менен гана жүргүзүлүп, субъективдүү маалыматтарды берет жана олуттуу каталарга алып келиши мүмкүн. Карапа артефакттарды изилдөө көбүнчө субъективдүү маалымат берген археологиялык ыкмалар менен гана жүргүзүлөт жана олуттуу каталарга алып келиши мүмкүн. Карапа артефакттарын изилдөөдө табигый-техникалык изилдөө ыкмаларын колдонуу археологиялык далилдер менен салыштырылышы керек болгон маанилүү маалыматтарды берет. Макалада Кыргызстандын байыркы жана орто кылымдагы карапасын микроскопиялык талдоо ыкмасы менен изилдөөнүн натыйжалары ар кайсы региондордогу жана мезгилдердеги керамикалык өндүрүш жөнүндө маалымат алуу максатында келтирилет жана талкууланат, бул республиканын карапа өндүрүшүнүн өнүгүшүнүн тарыхый схемасын түзүүгө мүмкүндүк берди. Алынган натыйжалар карапа артефакттарынын түзүлүшүн, курамын, алардын мазмунун, дандын көлөмүн, формасын жана багытын, ошондой эле минералдык курамын аныктоого мүмкүндүк берди, алар боюнча байыркы карапачылар тарабынан чопо материалды кайра иштетүү ыкмаларын реконструкциялоо ишке ашырылган. Микроскопия ыкмасы менен жүргүзүлгөн изилдөөлөрдүн жыйынтыгы боюнча карапа артефакттарын калыптоо массаларынын дандарынын өлчөмдөрү боюнча классификациялоо жүргүзүлгөн.

байыркы жана орто кылымдагы Кыргызстан; карапа буюмдар; микроскоптук изилдөө; минералдык курам; дандардын өлчөмү, формасы жана багыты; классификация

The study of ceramic artifacts is often carried out only by archaeological methods, which provide subjective information. Such research can lead to serious errors. The use of natural-technical research methods in the study of ceramic artifacts provides important information that must be compared with archaeological data. This article presents and discusses the results of a study using the method of microscopic analysis of ancient and medieval ceramics of Kyrgyzstan in order to obtain information about the ceramic production of various regions and periods, which made it possible to draw up a historical scheme for the development of ceramic production in the republic. The results obtained made it possible to establish the structure and composition of ceramic artifacts, their content, size, shape and orientation of grains, as well as the mineral composition, which were used to reconstruct the methods and techniques for processing clay material by ancient ceramists. According to the results of the studies carried out by microscopy, a classification of ceramic artifacts was carried out according to the grain size of the molding masses.

ancient and medieval Kyrgyzstan; pottery; microscopic examination; mineral composition; grain size; shape and orientation; classification