Мамбетова Кызылгул Шаршеновна – ст. преподаватель кафедры педагогики и психологии Бишкекского государственного университета им. К. Карасаева, г. Бишкек, тел.: +996-550 730576, е-mail: kmambetova@bhu.kg
СОЮЗЫ ФРАНЦУЗСКОГО И КЫРГЫЗСКОГО ЯЗЫКОВ В АСПЕКТЕ ФУНКЦИОНАЛЬНОГО ПОДХОДА
Рассмотрены вопросы изучения, идентифицирования и функционально-типологического соотнесения грамматической категории союза, имеющегося во французском и в кыргызском языках. Показано, что французские и кыргызские союзы, образуя в своем языке относительно замкнутые системы служебных частей речи, служат для выражения самых разнообразных семантико-синтаксических отношений как между отдельными словами и отдельными частями предложения, так и между целыми предложениями. Совместно со знаменательными словами служебные части речи в обоих языках покрывают идентичный объём лексико-грамматического лингвистического пространства, т. е. их системы в обоих языках как бы задают основной тон при реализации контекстов.
Ключевые слова на русском языке:подчинительные союзы; соединительные союзы; противительные союзы; разделительные союзы; условные отношения; сравнительные отношения; описательные обороты; функционально-коммуникативный аналог; семантическая нагрузка
ФРАНЦУЗ ЖАНА КЫРГЫЗ ТИЛДЕРИНДЕГИ БАЙЛАМТА СӨЗДӨРДҮН ФУНКЦИОНАЛДЫК МАМИЛЕЛЕРИ
Макалада француз жана кыргыз тилдериндеги байламта грамматикалык категориясын изилдөө, бирдейлештирүү жана функционалдык-типологиялык корреляциялоо маселелери каралды. Француз жана кыргыз тилдериндеги байламталар өз тилиндеги жардамчы кеп мүчөлөрүнүн салыштырмалуу жабык системасын түзүп, айрым сөздөр менен айрым сүйлөм мүчөлөрүнүн, ошондой эле бүтүндөй сүйлөмдөрдүн ортосундагы ар түрдүү семантикалык-синтаксистик байланыштарды билдирүүгө кызмат кылары көрсөтүлгөн. Негизги сөз түркүмдөрү менен бирге эки тилдеги кызматтык сөз түркүмдөрү лексика-грамматикалык лингвистикалык мейкиндиктин бирдей көлөмүн камтыйт, башкача айтканда, алардын эки тилдеги системалары контексттерди ишке ашырууда негизги тонду белгилейт.
Ключевые слова на кыргызском языке:багындырма байламталар; байланыштыруучу байламталар; каршылагыч байламталар; ажыраткыч байламталар; шарттуу мамилелер; салыштырма мамилелер; баяндоочу сөз айкаштары; функционалдык-коммуникациялык аналог; семантикалык жүк
CONJUNCTIONS OF THE FRENCH AND KYRGYZ LANGUAGES IN THE ASPECT OF THE FUNCTIONAL APPROACH
The issues of study, identification and functional-typological correlation of the grammatical category of the conjunction available in the French and Kyrgyz languages are considered. It is shown, that French and Kyrgyz conjunctions, forming relatively closed systems of auxiliary parts of speech in their language, express a wide variety of semantic-syntactic relations between individual words, sentence parts, and entire sentences. Auxiliary part of speech, cooccurring with nouns, in both languages, cover the same volume of lexico-grammatical linguistic space, that is, their systems as if they set the fundamental pitch for the realization of those or other syntactic relations within the contexts identical for both languages.
Ключевые слова на английском языке:coordinating conjunction; subordinating conjunction; copulative conjunction; adversative conjunction; distributive meaning; conditional relations; comparative relations; descriptive relations; functional-communicative analogue; semantic load