Кайыпова Назгүл Усенбековна – аспирант кафедры «Водные ресурсы и инженерные дисциплины» факультета архитектуры, дизайна и строительства Кыргызско-Российского Славянского университета им. Б.И. Ельцина, г. Бишкек, тел.: +996-504 302502, e-mail: bina8082@mail.ru
Ботоканова Бактыгул Асанкожоевна – ст. преподаватель кафедры гидротехнического строительства Кыргызского национального аграрного университета им. К.И. Скрябина, г. Бишкек, тел.: +996-558 586822, e-mail: b993344@mail.ru
Шабданов Абдиманап Касимович – магистрант кафедры гидротехнического строительства Кыргызского национального аграрного университета им. К.И. Скрябина, г. Бишкек, тел.: +996-771 777697, e-mail: shabdanov_1983@mail.ru
ТЕХНОЛОГИЧЕСКОЕ ОБОСНОВАНИЕ ПРИ ПРОЕКТИРОВАНИИ ВОДОЗАБОРНОГО СООРУЖЕНИЯ НА РЕКЕ АК-СУУ
Рассматривается проектирование водозаборного гидроузла сооружения. В результате гидрологических расчетов были построены кривые обеспеченности годового стока по минимальным, средним и максимальным расходам. Получены расходы воды 1, 10 %-ной обеспеченности для расчета водозаборного сооружения на пропускную способность. Выполнен расчет элементов водозаборного сооружения, стабилизатора расхода вод, авторегулятора уровня воды. В результате приняты конструкции и обоснование средств гидравлической автоматизации водозаборного гидроузла. Учитывая достоинства и недостатки существующих затворов-автоматов уровня верхнего бьефа, которые устраиваются на речных пролетах водозаборных сооружений, приняты конструктивные решения автоматизации круглогодичного водоотбора из рек горно-предгорной зоны.
Ключевые слова на русском языке:водозаборные сооружения; затвор-автомат; гидроузел; стабилизатор расхода воды; кривая обеспеченности стока воды
АК-СУУ ДАРЫЯСЫНДАГЫ СУУ АЛУУЧУ КУРУЛМАНЫ ДОЛБООРЛООДОГУ ТЕХНОЛОГИЯЛЫК НЕГИЗДЕМЕ
Макалада суу алуучу курулманын гидротүйүндөрүн долбоорлоо каралат. Гидрологиялык эсептөөлөрдүн натыйжасында минималдуу, орто жана максималдуу чыгымдар боюнча жылдык агымды камсыз кылуунун ийри сызыктары курулган. Суу алуучу курулманы өткөрүү жөндөмдүүлүгүн эсептөө үчүн 1, 10% камсыз болгон суунун чыгымдары алынган. Суу алуучу конструкциянын, суунун чыгымын турукташтыргычтын, суунун деңгээлин автоматтык жөнгө салгычтын элементтерин эсептөө жүргүзүлдү. Натыйжада суу алуучу гидротүйүндүн гидравликалык автоматташтыруу каражаттарынын конструкциялары жана негиздемелери кабыл алынды. Суу алуучу курулмалардын дарыя жээгинде орнотулган жогорку бассейндин деңгээлинде иштеп жаткан автоматтык дарбазалардын артыкчылыктарын жана кемчиликтерин эске алуу менен, тоолуу, тоо этектериндеги дарыялардан жыл бою суу алууну автоматташтыруу боюнча конструктивдүү чечимдер кабыл алынган.
Ключевые слова на кыргызском языке:суу алуучу курулмалар; автоматтык жапкыч; гидротүйүндөр; суу агымын турукташтыргыч; суунун агымынын ийри сызыгы
TECHNOLOGICAL RATIONALE FOR THE DESIGN OF A WATER INTAKE STRUCTURES ON THE AK-SUU RIVER
The article focuses on the design of a water intake hydroelectric facility. As a result of hydrological calculations, the curves of annual runoff availability for minimum, average and maximum discharges were constructed. Received water flow rates of 1%, 10% security for the calculation of the water intake facility for throughput. The calculation of the elements of the water intake structure, the water flow stabilizer, the water level autoregulator was carried out. As a result of the study, the designs and justification of the means of hydraulic automation of the water intake hydroelectric complex were adopted. On the basis of the advantages and disadvantages of the existing gate-automats of the upstream level, arranged on the river spans of water intake hydraulic structures, constructive solutions were adopted for the automation of year-round water withdrawal from the rivers of the mountain-foothill zone.
Ключевые слова на английском языке:water intake structure; automatic gate; waterworks; water flow stabilizer; water runoff availability curve