Свердлик Леонид Григорьевич – канд. физ.-мат. наук, ст. науч. сотр. лаборатории комплексных исследований геодинамических процессов в геофизических полях Федерального государственного бюджетного учреждения Научная станция Российской академии наук в г. Бишкеке, директор Высокогорной обсерватории физики атмосферных процессов Кыргызско-Российского Славянского университета им. Б.Н. Ельцина, г. Бишкек, тeл.: +996-505 754706, е-mail: l.sverdlik@mail.ru
ИЗМЕНЧИВОСТЬ ПАРАМЕТРОВ АТМОСФЕРЫ ПО ДАННЫМ НАЗЕМНЫХ И СПУТНИКОВЫХ ИЗМЕРЕНИЙ
Представлены результаты комплексных наблюдений вертикальной структуры и динамики слоев пылевого аэрозоля с использованием современных методов дистанционного контроля, которые направлены на изучение процессов формирования, трансформации и переноса аэрозольных загрязнений в регион. Основываясь на данных спутниковых наблюдений (Aura / OMI), а также наземных лидарных и фотометрических («IAOCA-KRSU», AERONET) измерений, рассмотрены изменения параметров атмосферы во время интенсивной песчаной бури в Западном Китае (пустыня Такла-Макан) 27−29 апреля 2023 г. Спутниковые карты аэрозольного индекса AI позволили оценить последствия распространения сильно поглощающих частиц минеральной пыли над территорией Кыргызстана. Азиатская пыль наблюдалась, главным образом, над его восточной частью, где расположена Полевая экспериментальная база ВГО ФАП КРСУ и НС РАН. Слой Азиатской пыли, занимающий область высот до 5−6 км, был уверенно зарегистрирован наземными приборами и характеризовался повышенными значениями аэрозольной оптической толщи (AOT = ~0.2−0.4). Выполнено сопоставление лидарных и фотометрических измерений, показавшее высокую корреляцию между двумя наборами AOT. Присутствие крупнодисперсной пыли в атмосфере подтверждено модельными данными (HYSPLIT, NAAPS).
Ключевые слова на русском языке:пылевой аэрозоль; лидар; солнечный фотометр; спутниковые измерения; оптическая толща; модели HYSPLIT и NAAPS
ЖЕРДЕГИ ЖАНА СПУТНИКТИК ӨЛЧӨӨЛӨРДҮН МААЛЫМАТТАРЫ БОЮНЧА АТМОСФЕРАНЫН ПАРАМЕТРЛЕРИНИН ӨЗГӨРҮЛМӨЛҮҮЛҮГҮ
Аэрозоль чаңынын катмарларынын вертикалдык түзүмүн жана динамикасын алыстан башкаруунун заманбап ыкмаларын колдонуу менен комплекстүү байкоолордун натыйжалары берилген, алар аэрозолдук булгануунун пайда болуу, трансформация жана аймакка өтүү процесстерин изилдөөгө багытталган. Спутниктик байкоолордун (Aura / OMI), ошондой эле жер үстүндөгү лидарлык жана фотометрикалык («IAOCA-KRSU», AERONET) өлчөөлөрдүн маалыматтарына таянып, 2023-жылдын 27-29-апрелде Батыш Кытайда (Такла-Макан чөлүндө) болгон катуу кум бороонунун учурунда атмосфералык параметрлердин өзгөрүшү каралган. AI аэрозолдук индексинин спутниктик карталары Кыргызстандын аймагына күчтүү сиңүүчү минералдык чаң бөлүкчөлөрүнүн таралышынын кесепеттерин баалоого мүмкүндүк берди. Азия чаңы негизинен анын чыгыш бөлүгүндө байкалган, анда КРСУ менен Россия Илимдер Академиясынын Илимий станциясынын Атмосфералык процесстердин физикасынын бийик тоолуу обсерваториясынын талаа эксперименталдык базасы жайгашкан. Бийиктиги 5-6 километрге чейинки аймакты ээлеген Азия чаңынын катмары жер үстүндөгү приборлор менен ишенимдүү катталган жана аэрозолдук оптикалык калыңдыктын жогорулатылган маанилери менен мүнөздөлгөн (AOT = ~0.2−0.4). Лидарлык жана фотометрикалык өлчөөлөрдү салыштыруу жүргүзүлүп, эки AOT топтомунун ортосундагы жогорку корреляцияны көрсөттү. Атмосферада ири чаңдын болушу моделдик маалыматтар менен тастыкталат (HYSPLIT, NAAPS).
Ключевые слова на кыргызском языке:аэрозоль чаңы; лидар; күн фотометри; спутниктик өлчөө; оптикалык калыңдык; HYSPLIT жана NAAPS моделдери
ATMOSPHERIC VARIABILITY FROM GROUND AND SATELLITE MEASUREMENTS DATA
The results of complex observations of the vertical structure and dynamics of dust aerosol layers using modern methods of remote control are presented, which are aimed at studying the processes of formation, transformation, and transfer of aerosol contaminants to the region. Based on satellite observation data (Aura/OMI), ground-based lidar and photometric (“IAOCA-KRSU,” AERONET) measurements, changes in atmospheric parameters during an intense sandstorm in Western China (Takla Makan Desert) were considered on April 27-29, 2023. Satellite maps of the aerosol index AI made it possible to assess the consequences of the spread of highly absorbing particles of mineral dust over the territory of Kyrgyzstan. Asian dust was observed mainly over its eastern part, where the Field Experimental Base of the HAO APP KRSU and the National Academy of Sciences of the Russian Academy of Sciences is located. The Asian dust layer, which occupies an altitude area of up to 5-6 km, was confidently recorded by ground instruments and was characterized by increased values of the aerosol optical thickness (AOT=~0.2-0.4). A comparison of lidar and photometric measurements was performed, showing a high correlation between the two AOT sets. The presence of coarse dust in the atmosphere is confirmed by model data (HYSPLIT, NAAPS).
Ключевые слова на английском языке:dust aerosol; lidar; sun photometer; satellite data; optical thickness; HYSPLIT and NAAPS models