Информационный портал
«Вестник КРСУ»

Рассматривается языковая репрезентация ментального образования (концепта) “эне” (“мать”) на кыргызском языке. В исследовании определяются теоретические предпосылки изучения данного концепта. Анализируется лексическая вербализация объекта исследования: изучается лингвистическая природа языковых единиц, репрезентирующих ментальное образование (концепт) “эне” (“мать”). Фразеологические единицы, вербализующие данное ментальное образование, отличаются многранностью и экпрессией. Паремиологический пласт также эксплицирует разнообразие пословиц и поговорок при репрезентации исследуемого концепта. Богатый фонд фразеологических единиц, пословиц и поговорок играет огромную роль при вербализации ментального образования (концепта) “эне” (“мать”) в кыргызском языке. Проанализировано около 30 фразеологических единиц и 35 пословиц, поговорок, которые были отобраны путём сплошной лингвистической выборки. Ментальное образование (концепт) “эне” (“мать”) является универсальным понятием, тем не менее оно имеет особое значение в репрезентации кыргызской лингвокультуры.

эне; мать; ментальное образование; концепт; репрезентация; лексическая вербализация; фразеологическая вербализация; паремиологическая вербализация; культура; фразеологизмы; пословицы; поговорки

Аталган макалада кыргыз тилиндеги “эне” менталдык түзүлүшүнүн (түшүнүгүнүн) тилдик репрезентациясы каралды. Изилдөөдө бул түшүнүктү изилдөөнүн теориялык өбөлгөлөрү аныкталат. Изилдөө объектисинин лексикалык вербализациясы талданат: “эне” менталдык түзүлүшүн (түшүнүгүн) чагылдырган тилдик бирдиктердин лингвистикалык табияты изилденет. Бул менталдык түзүлүштү вербалдаштырган фразеологиялык бирдиктер өзүнүн көп кырдуулугу жана экспрессиялуулугу менен айырмаланат. Паремиологиялык катмар изилденип жаткан түшүнүктү чагылдырууда макал-лакаптардын ар түрдүүлүгүн да ачып берет. Кыргыз тилиндеги “эне” менталдык түзүлүшүнүн (түшүнүгүнүн) вербалдашуусунда фразеологиялык бирдиктердин, макал-лакаптардын бай кору эбегейсиз зор роль ойнойт. Үзгүлтүксүз лингвистикалык тандоо жолу менен тандалып алынган 30га жакын фразеологиялык бирдик жана 35 макал-лакап талдоого алынган. “Эне” менталдык түзүлүшү (түшүнүгү) универсалдуу түшүнүк болуп саналат, ошого карабастан, ал кыргыз лингвомаданиятын чагылдырууда өзгөчө мааниге ээ.

эне; менталдык түзүлүшү; түшүнүк; репрезентация; лексикалык вербализация; фразеологиялык вербализация; паремиологиялык вербализация; маданият; фразеологизмдер; макалдар; лакаптар

This article examines the linguistic representation of the mental pattern (concept) “Ene” (“Mother”) in the Kyrgyz language. The study defines the theoretical background of the research. The lexical verbalization of the concept is analyzed: the linguistic nature of linguistic units representing the mental pattern (concept) “Ene” (“Mother”) is defined. Idioms that verbalize this mental pattern “Ene” (“Mother”) are distinguished by their versatility and expressiveness. The proverbial layer also explicates the variety of proverbs and sayings in representing the concept “Ene” (“Mother”) . A rich fund of idioms, proverbs and sayings plays a huge role in the linguistic representation of the mental pattern (concept) “Ene” (“Mother”) in the Kyrgyz language. Research data comprises 30 idioms and 35 proverbs and sayings, which were selected through a continuous linguistic sampling. The mental pattern (concept) “Ene” (“Mother”) is a universal concept, however, it has a special meaning in the representation of Kyrgyz linguistic culture.

ene; mother; mental pattern; concept; representation; lexical verbalization; phraseological verbalization; paremiological verbalization; culture; idioms; proverbs; sayings