Информационный портал
«Вестник КРСУ»

Произведена оценка степени загрязнения городских почв с использованием триадного метода. В качестве объектов исследования были выбраны две территории: район ТЭЦ и Южная парковая зона г. Бишкек. Почвы ТЭЦ относятся к урбаноземам, почвы парка – к стратифицированным урбаноземам. С помощью рентгенофлуоресцентного спектрометра Дельта определено содержание тяжелых металлов в образцах почв, рассчитан показатель суммарного загрязнения с учетом средних геометрических коэффициентов концентрации тяжелых металлов. Проведен тест на фитотоксичность для пробного объекта с использованием семян белой горчицы в пластиковых планшетах согласно стандартной методике фитотестирования «Фитоскан», а также изучена потенциальная биологическая активность почвы. Определен индекс состояния изученных почв: почвы ТЭЦ отнесены к IV-й категории качества, почвы Южного парка – ко II-й категории качества почв.

тяжелые металлы; методология триад; биотестирование; экотоксичность; биодиагностика; химическое загрязнение

Топурактын булганышы чынжыр реакциясын жаратат. Ал кыртыштын биологиялык ар түрдүүлүгүнө таасирин тийгизет, топурактын органикалык заттарынын запасын жана анын чыпкалоо жөндөмүн азайтат. Антропогендик факторлордун таасири астында топурактын нымдуулугу жана жер астындагы суулар синтетикалык заттар менен булганат, топурактын микроэлементтүү курамы өзгөрөт. Бул изилдөөдө шаардык топурактын булгануу даражасын баалоо үчүн «триадалык ыкма» колдонулган. Изилдөө объектилери катары II Аймак, ЖЭБ аймагы жана түштүк парк зонасы тандалып алынган. ЖЭБ топурактары урбаноземалар, Парк топурактары стратификацияланган урбаноземалар. Дельта рентгенофлуоресценттүү спектрометрдин жардамы менен кыртыштын үлгүлөрүндө оор металлдардын болушу аныкталган, оор металлдардын концентрациясынын орточо геометриялык коэффициенттерин эске алуу менен суммалык булгануунун көрсөткүчү эсептелген. Стандарттык «Фитоскан» фитотестинг методикасына ылайык пластикалык плиталардагы ак кычы уруктарын колдонуу менен сыноо объектиси үчүн фитотоксикалуулукка тест жүргүзүлүп, кыртыштын потенциалдуу биологиялык активдүүлүгү да изилденген. Триада ыкмасынын негизинде изилденген топурактардын абалынын индекси аныкталды. ЖЭБ топурагынын сапаты IV категориясына, Түштүк парктын топурагынын сапаты II категориясына кирет.

оор металлдар; триада методологиясы; биотестирлөө; экотоксиндүү; биодиагностика; химиялык булгануу

The degree of pollution of urban soils was assessed using the triad method. Two territories were selected as research objects: the district of the CHP and the Southern Park Zone of Bishkek. The soils of the CHP belong to urbanozems, the soils of the park belong to stratified urbanozems. The content of heavy metals (TM) in soil samples was determined using the Delta X-ray fluorescence spectrometer, and the total pollution index was calculated taking into account the average geometric coefficients of the concentration of heavy metals. A phytotoxicity test was performed for a test object using white mustard seeds in plastic plates according to the standard phytotesting method «Fitoscan», and the potential biological activity of the soil was studied. The index of the condition of the studied soils has been determined: the soils of the CHP are assigned to the ivth category of quality, the soils of the Southern Park to the II category of soil quality.

heavy metals; triad methodology; biotesting; ecotoxicity; biodiagnostics; chemical pollution