Максутбекова Гулжанат Тилеубаевна – преподаватель кафедры «Биология, защита и карантин растений» Казахского агротехнического исследовательского университета им. С. Сейфуллина, Республика Казахстан, тел.: 8 777 0735270, e-mail: gulia_80-80@mail.ru
ВЛИЯНИЕ ПОЖАРНОЙ ДИГРЕССИИ НА СОСТОЯНИЕ РАСТИТЕЛЬНОСТИ ПУСТЫНИ БЕТПАКДАЛА (В ПРЕДЕЛАХ УЛЫТАУСКОГО РАЙОНА УЛЫТАУСКОЙ ОБЛАСТИ)
Исследуются изменения, происходящие в степных сообществах Центрального Казахстана, проводится их повторное картирование. Отмечено, что широкомасштабная распашка земель привела к уничтожению большинства типов плакорных и луговых степей, богато-разнотравно-ковыльные и разнотравно-ковыльные степи уничтожены на 90 % на равнинных участках. Рекомендованы меры борьбы с опустыниванием на основе результатов научных разработок с оценкой факторов и причин их возникновения, по предотвращению и искоренению данных явлений. Изучено влияние пожарной дигрессии на степные территории на примере Улытауского района Улытауской области и ее влияние на состояние растительности пустыни Бекпакдала (Центральный Казахстан). Пожарная дигрессия неизбежно ведет к деградации степных почв и растительностей на восстановление которых после низовых пожаров уходят многие десятилетия.
Ключевые слова на русском языке:растительность; пожар; растения; Центральный Казахстан; Улытауский район
БЕТПАКДАЛА ЧӨЛҮНДӨГҮ ӨСҮМДҮКТӨРДҮН АБАЛЫНА ӨРТ ДИГРЕССИЯСЫНЫН ТААСИРИ (УЛЫТАУ ОБЛУСУНУН УЛЫТАУ РАЙОНУНУН ЧЕГИНДЕ)
Макалада Борбордук Казакстандын талаа жамааттарында болуп жаткан өзгөрүүлөр изилденип, кайра картага түшүрүлүүдө. Ири масштабдуу айдоолор аянычтуу жана шалбаалуу талаалардын көпчүлүк түрлөрүнүн жок болушуна алып келгени, бай чөптүү жана чөптүү талаалар тегиз жерлерде 90% талкаланганы белгиленген. Илимий иштеп чыгуулардын натыйжаларынын негизинде чөлгө айлануу менен күрөшүү, алардын пайда болушунун факторлорун жана себептерин баалоо, бул көрүнүштөрдүн алдын алуу жана жоюу боюнча чаралар сунушталат. Өрттүн дигрессиясынын талаа аймактарына тийгизген таасири Улытау облусунун Улытау районунун мисалында жана анын Бетпакдала чөлүнүн (Борбордук Казакстан) өсүмдүктөрүнүн абалына тийгизген таасири изилденген. Өрт дигрессиясы сөзсүз түрдө талаа топурактарынын жана өсүмдүктөрүнүн деградациясына алып келет, аларды калыбына келтирүү үчүн көптөгөн ондогон жылдар талап кылынат.
Ключевые слова на кыргызском языке:өсүмдүктөр; өрт; өсүмдүк; Борбордук Казакстан; Улытау району
THE EFFECT OF FIRE DIGRESSION ON THE VEGETATION OF THE BETPAKDALA DESERT (WITHIN THE ULYTAU DISTRICT OF THE ULYTAU REGION)
Changes occurring in steppe communities of Central Kazakhstan are studied, their re-mapping is carried out. It is noted that large-scale land plowing has led to the destruction of most types of interfluve and meadow steppes, rich forb-feather grass and forb-feather grass steppes were destroyed by 90% in flat areas. Combating desertification should be carried out in accordance with scientific developments, allowing, first of all, to assess factors and causes of desertification, to determine measures for prevention and eradication of these phenomena. Our goal is to study the impact of fire digression on steppe territories on the example of Ulytau district of Ulytau region. This article presents the results of research on the impact of fire digression on the vegetation of the Bektakdala desert (Central Kazakhstan). Fire digression inevitably leads to degradation of steppe soils and vegetation which restoration after lowland fires takes many decades.
Ключевые слова на английском языке:vegetation; fire; plants; Central Kazakhstan; Ulytau district