Осмонов Ысман Джусупбекович – д-р техн. наук кафедры «Электрификация и автоматизация сельского хозяйства» Кыргызского национального аграрного университета им К.И. Скрябина, Кыргызская Республика, тел.: +996-559 272415, e-mail: osmonov.ysman@mail.ru
Кадыралиев Елан Кадыралиевич – соискатель кафедры «Экология и защита в чрезвычайных ситуациях» Кыргызско-Российского Славянского университета им. Б.Н. Ельцина, Кыргызская Республика, тел.: +996-709 849478, e-mail: kvelan14kg@gmail.com
К МЕТОДИКЕ ИССЛЕДОВАНИЯ МЕХАНИЗМА ТЕПЛООБМЕНА В ЭНЕРГОРАЗДЕЛИТЕЛЕ
Для защиты плодовых деревьев от заморозков в основном применяются «дедовские» методы: дымление, укутывание, дождевание, побелка, обработка химикатами и т. д. Однако эти способы сдерживают распускание цветков всего на 4–5 дней, что недостаточно для борьбы с заморозками в зонах рискованного земледелия. Рассмотрены основы методики исследования механизма теплообмена в энергоразделителе, предназначенного для защиты плодовых деревьев от заморозков путем подогрева либо охлаждения определенной части грунта, где расположена корневая часть дерева. Принцип работы энергоразделителя основан на интенсификации тепломассообменных процессов путем переноса глубинного тепла грунта к поверхности почвы и холода от поверхности в ее глубину путем циркуляции в нем водного раствора калийной соли.
Ключевые слова на русском языке:энергоразделитель; плодовые деревья; калийная соль; перепад температуры; капиллярно-пористая структура
ЭНЕРГИЯ БӨЛҮШТҮРГҮЧТӨГҮ ЖЫЛУУЛУК АЛМАШУУДАГЫ МЕХАНИЗМДИ ИЗИЛДӨӨ МЕТОДОЛОГИЯСЫНА КАРАЙ
Багбанчылыкта мөмөлүү дарактарды үшүктөн сактоо үчүн негизинен эски ыкмалар колдонулат: ыштоо, таңуу, чачуу, актоо, химиялык тазалоо ж.б. Бирок, бул каражаттар бутактардын гүлдөшүнө 4-5 күн гана тоскоол болот, бул коркунучтуу дыйканчылык аймактарында үшүк менен күрөшүү үчүн жетишсиз. Макалада дарактын тамыр бөлүгү жайгашкан топурактын белгилүү бир бөлүгүн жылытуу же муздатуу жолу менен мөмөлүү дарактарды үшүктөн коргоого арналган энергетикалык сепаратордо жылуулук алмашуу механизмин изилдөө методологиясынын негиздери берилген. Энергетикалык сепаратордун иштөө принциби андагы калий тузунун суудагы эритмесин циркуляциялоо аркылуу топурактан кыртыштын бетине терең жылуулукту жана жер үстүндөгү муздакты анын тереңдигине өткөрүү аркылуу жылуулук жана масса алмашуу процесстерин интенсивдештирүүсүнө негизделген.
Ключевые слова на кыргызском языке:энергетикалык сепаратор; мөмөлүү дарактар; калий тузу; температура айырмасы; капиллярдык-тешиктүү түзүлүш
ON THE METHODOLOGY OF MECHANISM RESEARCH HEAT EXCHANGE IN THE ENERGY SEPARATOR
The article provides to protect fruit trees from frost, “grandfather” methods are mainly used: smoking, wrapping, sprinkling, whitewashing, chemical treatment, etc. However, these methods restrain the blossoming of flowers for only 4-5 days, which is not enough to combat frosts in risky farming areas. The basics of the methodology for studying the mechanism of heat transfer in an energy separator designed to protect fruit trees from frost by heating or cooling a certain part of the soil where the root part of the tree is located are considered. The principle of operation of the energy separator is based on the intensification of heat and mass transfer processes by transferring the deep heat of the soil to the soil surface and cold from the surface to its depth by circulating an aqueous solution of potassium salt in it.
Ключевые слова на английском языке:energy separator; fruit trees; potassium salt; temperature drop; capillary-porous structure