Информационный портал
«Вестник КРСУ»

Представлены результаты комплексного исследования по извлечению цинка высокой чистоты из возгонов, образующихся при электроплавке труднообогатимого полиметаллического сырья месторождения «Шалкия» с получением ферросилиция. Разработан пирометаллургический метод извлечения цинка и свинца с применением контролируемой атмосферы и вакуума. Установлено, что при температуре до 1100 °C в инертной среде дистилляция цинка практически не происходит из-за низкой упругости пара его оксидов. Повторная дистилляция в восстановительной атмосфере при 1100 °C позволяет получить более 95 % цинка, загрязнённого свинцом. Финальная очистка в условиях вакуума (10 Па, 800 °C, 1 час) обеспечивает получение цинка высокой чистоты с уровнем остаточных примесей менее 0,01 %. Полученные результаты демонстрируют технологическую возможность эффективного извлечения и очистки цинка из возгонов, образующихся при переработке бедного сырья, что открывает перспективы промышленной реализации данной методики для комплексного использования техногенных ресурсов.

цинк; свинец; дистилляция; возгоны; инертная атмосфера; восстановительная атмосфера; вакуум; полиметаллическое сырье; очистка металлов

Бул макалада Шалкия кенинин татаал байытылган полиметаллдык сырьесин электр менен эритүү учурунда ферросилицийди алуу менен пайда болгон возгондордон жогорку тазалыктагы цинкти алуу боюнча комплекстүү изилдөөнүн жыйынтыктары берилген. Теманын актуалдуулугу цинк жана коргошундун олуттуу көлөмүн камтыган техногендик калдыктарды кайра иштетүүгө тартуунун зарылдыгы, ошондой эле салттуу бай кен булактарынын түгөнүү шарттарында эффективдүү технологияларды өнүктүрүү менен негизделген. Изилдөөнүн максаты – көзөмөлдөнгөн атмосфера жана вакуум колдонуу менен цинк жана коргошунду пирометаллургиялык ыкма аркылуу алуу методун иштеп чыгуу. Изилдөөлөр көрсөткөндөй, 1100 °Cге чейинки температурада инерттүү чөйрөдө цинктин дистилляциясы анын оксиддеринин буу басымынын төмөндүгүнө байланыштуу дээрлик жүрбөйт. 1100 °C температурада калыбына келтирүүчү атмосферада кайталап дистилляциялоо цинктин 95 %-дан ашыгын алууга мүмкүнчүлүк берет, бирок ал коргошун менен булганган бойдон калат. Акыркы тазалоо вакуум шартында (10 Па, 800 °C, 1 саат) цинктин жогорку тазалыктагы үлгүсүн алууга шарт түзөт, анда калдыктар 0,01 %-дан төмөн. Алынган жыйынтыктар жакыр сырьелерди кайра иштетүүдө пайда болгон возгондордон цинкти эффективдүү алуу жана тазалоо технологиялык мүмкүнчүлүгүн көрсөтүп, техногендик ресурстарды комплекстүү пайдалануунун өнөр жайда ишке ашырылышына жол ачат.

цинк; коргошун; дистилляция; возгондор; инерттүү атмосфера; калыбына келтирүүчү атмосфера; вакуум; полиметаллдык сырье; металлдарды тазалоо

The article presents the results of a comprehensive investigation into the extraction of high-purity zinc from condensates formed during the electric smelting of low-grade, hard-to-enrich polymetallic raw materials from the Shalkiya deposit, accompanied by the production of ferrosilicon. The relevance of the research lies in the growing need to develop technologies for processing industrial waste containing valuable metals, particularly in light of the depletion of easily accessible rich ore reserves. The aim of the work was to develop a pyrometallurgical method for extracting zinc and lead using controlled atmospheric and vacuum processes. It was established that at temperatures up to 1100°C in an inert atmosphere, zinc distillation is negligible due to the low vapor pressure of its oxides. However, secondary distillation in a reducing atmosphere at the same temperature resulted in more than 95% recovery of zinc, though still contaminated with lead. A final purification step conducted under vacuum conditions (10 Pa, 800°C, 1 hour) yielded high-purity zinc with a residual impurity level below 0.01%. The results obtained dismantle the technological possibility of efficient extraction and purification of zinc from storage facilities formed during the processing of poor raw materials, which opens up prospects for the industrial implementation of this technique for the integrated use of manmade resources.

zinc; lead; distillation; fumes; inert atmosphere; reducing atmosphere; vacuum; polymetallic raw materials; metal purification