Информационный портал
«Вестник КРСУ»

Приводится краткий обзор истории становления уголовного розыска в Кыргызстане с момента его образования в 1918 г. в системе других органов управления Туркестанской АССР, провозгласившей себя составной частью РСФСР. Далее прослеживается, как менялись службы уголовного розыска по мере изменения статуса Кыргызстана от автономной области до независимого государства, а также, каким образом важнейшие события, происходившие в стране, отражались в работе органов правопорядка: пресечение попыток баев и манапов принудить население к массовой откочевке в Китай во время коллективизации, предотвращение террористических актов, профилактика правонарушений – дезертирства, мародерства, уклонения от призыва и службы в армии, распространения провокационных слухов – во время Великой Отечественной войны. Эти события приводили к реорганизациям органов уголовного розыска в соответствии с потребностями времени. После окончания войны
упразднение ограничений режимного характера, амнистия в июле 1945 г., миграция населения, принудительное пребывание спецпоселенцев сказались на активизации преступности, что, в свою очередь, потребовало усиления низовых звеньев аппаратов уголовного розыска. Далее внимание уделено тому факту, что с нарастанием
научно-технического прогресса его средства стали все больше применяться для раскрытия преступлений. Затем следует анализ того, каким образом на работу уголовного розыска повлияли следующие события: осуждение культа личности И. Сталина и последовавшее ослабление режима содержания спецпоселений, 60-е гг. с
обозначившимся кризисом общественных отношений, перестройка, распад Советского Союза и кризис, породивший волну преступлений, борьба с которыми была осложнена правовым вакуумом и недостаточным финансированием государственных служб. Все эти трудности преодолевались постепенно Кыргызской Республикой.

уголовный розыск; Кыргызстан; милиция; сотрудники; правонарушения; борьба с преступлениями; оперативные работники

Бул макалада өзүн РСФСРдин түзүмдүк бөлүгү катары жарыялаган Түркстан АССРинин башка башкаруу органдарынын системасында Кыргызстандын кылмыш издөө органдарынын 1918-жылы уюшулган мезгилден тартып калыптануу тарыхына кыскача сереп салынат. Андан ары Кыргызстандын статусунун автономиялык облустан
көз карандысыз мамлекетке чейин өзгөрүшүнө жараша кылмыш издөө кызматынын өзгөрүшүнө сереп салынган. Ошондой эле өлкөдө болуп өткөн маанилүү окуялардын укук коргоо органдарынын ишине тийгизген таасири көрсөтүлөт: коллективдештирүү мезгилинде бай-манаптардын калкты Кытайга массалык түрдө көчүрүү аракетин токтотуу, террористтик актыларга бөгөт коюу, Улуу Ата Мекендик согуш мезгилинде дезертирлик, мародерлук аскерге чакыруудан жана кызмат кылуудан качуу, ар кандай ушак-айыңдарды жайылтуу сыяктуу укук бузуулардын алдын алуу. Ушул окуялар мезгилдин талабына ылайык кылмыш издөө органдарын кайра түзүүгө алып келди. Согуш аяктагандан кийин режимдик мүнөздөгү чектөөлөр, 1945-жылдын июль айындагы амнистия, калктын миграциясы, кулакка тартылып, мажбурлоо менен көчүрүлүп келгендер кылмыштуулуктун активдешүүсүнө таасирин тийгизди, бул өз кезегинде кылмыш издөө аппаратынын төмөнкү звенолорунун ишин күчөтүлгөн тарптипте жүргүзүүнү талап кылган. Андан ары илимий-техникалык прогресстин өнүгүшү менен анын каражаттары кылмыштардын бетин ачууда көбүрөөк колдонула баштагандыгы тууралуу фактыга көңүл бурулат. Төмөнкү окуялардын кылмыш издөө ишине тийгизген таасири талдоого алынган: И. Сталиндин жеке керт башына сыйынууну сынга алуу, кулакка тартылгандардын атайын жатактарын кармоо режиминин алсызданышы, 60-жылдардагы коомдук мамилелердеги кризис, кайра куруу, Советтер Союзунун кулашы жана кризис кылмыштуулуктун толкунун жаратып, укуктук вакуум жана мамлекеттик кызматтарды каржылоонун жетишсиздиги кылмыштуулук менен күрөшүүнү татаалдаштырды. Бул кыйынчылыктар Кыргыз Республикасы тарабынан акырындык менен жоюлду.

кылмыш издөө; Кыргызстан; милиция; кызматкерлер; кылмыштар менен күрөшүү; ыкчам кызматкерлер

The article gives a brief overview of the history of the establishment of the criminal investigation department in Kyrgyzstan since its formation in 1918 in the system of other governing bodies of the Turkestan ASSR, which proclaimed itself an integral part of the RSFSR. Further, it traces how criminal investigation services have changed as the status of
Kyrgyzstan changes from an autonomous region to an independent state. Further, it is followed how the most important events that took place in the country were reflected in the work of law enforcement bodies: suppressing attempts by bays and manapes to force the population to mass exodus to China during collectivization, preventing terrorist acts, preventing crime - desertion, looting, evading military service and army, the spread of provocative rumors - during the Great Patriotic War. These events led to the reorganization of the criminal investigation department in accordance with the needs of the time. After the end of the war, the abolition of regime restrictions, an amnesty in July 1945, population
migration, forced stay of special settlers affected the intensification of crime, which, in turn, required the strengthening of the lower links of the criminal investigation apparatus. Further attention is paid to the fact that with the growth of scientific and technological progress, his means began to be used more and more to solve crimes. This is followed by an analysis of how the following events influenced the work of the criminal investigation department: the conviction of the personality cult of I. Stalin and the subsequent weakening of the regime of detention of special settlements, 60s. with the outbreak of a crisis in public relations, perestroika, the collapse of the Soviet Union and the crisis that gave rise to a wave of crimes, the struggle against which was complicated by a legal vacuum and insufficient funding for public services. All these difficulties were gradually overcome by the Kyrgyz Republic.

criminal investigation; Kyrgyzstan; police; employees; offenses; the fight against crimes; operational workers