Кыдыралиев Сыргак Капарович – канд. физ.-мат. наук, доцент кафедры математических методов и исследований операций в экономике экономического факультета КРСУ, тел.: +996-559 944188, е-mail: syrgakkyd@mail.ru
Урдалетова Анаркуль Бурганаковна – канд. физ.-мат. наук, профессор, зав. кафедрой прикладной математики Кыргызско-Турецкого университета «Манас», тел.: +996-558 844088, е-mail: anarkul.urdaletova@manas.edu.kg
МОДНАЯ ФОРМУЛА
Одной из самых популярных формул в школьном курсе математики является формула для разности квадратов. Эта формула часто позволяет упростить процесс вычисления различных числовых и алгебраических выражений. В данной работе показано, как с помощью формулы для разности квадратов можно решать задачи,
которые обычно сводятся к решению квадратных уравнений. Для этого используется подстановка, известная математикам древности. В частности, ею пользовался выдающийся среднеазиатский математик Аль Хорезми, с именем которого непосредственно связаны два основных математических слова: алгебра и алгоритм.
разность квадратов; квадратные уравнения; новый способ решения; Диофант; Аль Хорезми; текстовые задачи
МОДАЛУУ ФОРМУЛА
Мектеп математикасында абдан кеңири колдонулган формулалардын бири - бул квадраттардын айырмасынын формуласы. Бул формула көп учурда ар кандай сандык жана алгебралык туюнтмаларды эсептөөнү жеңилдетет. Сунуш кылынып жаткан макалада, адатта, квадраттык теңдемелерге алып келип, андан кийин чыгарылуучу маселелерди, квадраттардын айырмасынын формуласынын жардамы менен чыгаруу ыкмасы көрсөтүлгөн. Ал үчүн байыркы математиктер колдонуп жүргөн өзгөрмөлөрдү алмаштыруу пайдаланылат. Бул ыкманы Орто Азиялык математик Аль Хорезми да математикалык иштеринде колдончу. Айта кетчү нерсе, математикалык эки негизги сөз - алгебра жана алгоритм Аль Хорезминин аты менен түздөн түз байланышкан.
Түйүндүү сөздөр кыргыз тилинде:квадраттардын айырмасы; квадраттык теңдемелер; чыгаруунун жаңы ыкмасы; Диофант; Аль Хорезми; тексттик маселелер
THE MODE OF FORMULAS
One of the most popular formulas in the school math course is the formula for the difference of squares. This formula often allows you to simplify the process of calculating various numerical and algebraic expressions. This paper shows how to use the formula for the difference of squares to solve problems that usually come down to solving quadratic equations. To do this, use the substitution known to mathematicians of antiquity. In particular, it was used by the outstanding Central Asian mathematician Al Khorezmi, with whose name two basic mathematical words are directly connected: algebra and algorithm.
Түйүндүү сөздөр англис тилинде:Difference of squares; quadratic equations; a new method of solution; Diophantus; Al Khorezmi; text problems