Ниязов Джафар Баходурович – PhD, зав. лабораторией «Климатология и гляциология» Института водных проблем, гидроэнергетики и экологии Академии наук Республики Таджикистан, г. Душанбе, тел.: +992-37 2222320, e-mail: niyazovjafar@mail.ru
Калашникова Ольга Юрьевна – научный сотрудник отдела № 2 «Климат, воды и природные ресурсы» Центрально-Азиатского института прикладных исследований Земли, г. Бишкек, тел.: +996- 312 555775, +996-770 770590, e-mail: o.kalashnikova@caiag.kg
Гафуров Аброр – PhD Немецкого исследовательского центра наук о Земле (GFZ), г. Потсдам, тел.: +49 331 2881816, e-mail: abror.gafurov@gfz-potsdam.de
ОЦЕНКА ВОДНЫХ РЕСУРСОВ РЕК ПАМИРО-АЛАЯ МЕТОДАМИ ДИСТАНЦИОННОГО ЗОНДИРОВАНИЯ (НА ПРИМЕРЕ РЕК КАФИРНИГАН И ГУНТ)
Водные ресурсы реки Амударья имеют трансграничное значение для Узбекистана, Туркменистана, Таджикистана, Афганистана и Кыргызстана. Оценка водных ресурсов в зоне формирования стока реки имеет огромное водохозяйственное и гидроэнергетическое значение и необходима для предупреждения чрезвычайных ситуаций, связанных с наводнениями и гидрологическими засухами. Около 75 % водных ресурсов р. Амударья формируется в горной системе Памиро-Алая (на территории Таджикистана). Для оценки водности рек Памиро-Алая на месяцы вегетации (на примере рек Кафирниган и Гунт) использованы данные дистанционного зондирования. Показана возможность использования информации о снежном покрове спутниковых снимков MODIS для оценки водности рек и составления достоверного гидрологического прогноза.
Түйүндүү сөздөр орус тилинде:водные ресурсы; оценка водных ресурсов; прогноз водности рек на месяцы; дистанционное зондирование снежного покрова; Кафирниган; Гунт; Амударья
ПАМИР-АЛАЙ ДАРЫЯЛАРЫНЫН СУУ РЕСУРСТАРЫН АРАЛЫКТАН ИЗИЛДӨӨ ЫКМАСЫ МЕНЕН БААЛОО (КАФИРНИГАН ЖАНА ГУНТ ДАРЫЯЛАРЫНЫН МИСАЛЫНДА)
Аму дарыянын суулары Өзбекстан, Түркмөнстан, Тажикстан, Афганистан жана Кыргызстан үчүн транс чек аралык мааниге ээ. Дарыя агымдары куралган аймактын суу ресурстарын изилдөө суу чарбасында жана гидроэнергетикада чоң мааниге ээ, ошондой эле сел агымдары жана гидрологиялык кургакчылыктар менен байланышкан өзгөчө кырдаалдардын алдын алуу үчүн керек. Аму дарыясынын суу ресурстарынын 75% га жакыны Памир-Алай тоо системасында (Тажикстандын аймагында) куралат. Изилдөөбүздө Памир-Алай дарыяларынын (Кафирниган жана Гунт дарыяларынын мисалында) вегетация айларындагы суу ресурстарын баалоодо аралыктан изилдөөнүн маалыматтарын колдонобуз. Натыйжада суу ресурстарын баалоодо жана так гидрологиялык божомолду түзүүдө кар катмарлары жөнүндө MODIS спутник сүрөттөрүн пайдалануу мүмкүнчүлүктөрү көрсөтүлдү.
Түйүндүү сөздөр кыргыз тилинде:суу ресурстары; суу ресурстарын изилдөө; айлар аралыгында дарыя сууларын божомолдоо; кар катмарларын аралыктан изилдөө; Кафирниган; Гунт; Аму дарыясы
ASSESSMENT OF WATER RESOURCES OF THE PAMIR-ALAI RIVERS BY REMOTE SENSING METHODS (ON THE EXAMPLE OF KAFIRNIGAN AND GUNT RIVERS)
Water resources of the Amu Darya River is the transboundary importance for Uzbekistan, Turkmenistan, Tajikistan, Afghanistan and Kyrgyzstan. Assessment of water resources in the zone of formation of rivers is of great importance for hydropower and irrigation and is necessary for the prevention of emergency situations associated with floods and droughts. About 75% of the water resources of the Amu Darya River are formed in the Pamir-Alaya mountain system (in Tajikistan). In our study, we use remote sensing data to assess the water content of the Pamir-Alai Rivers (on the example of the Kafirnigan and Gunt rivers) for the months of vegetation. The results show the possibility of using the snow cover information from MODIS satellite images to assess and make a reliable hydrological forecasts.
Түйүндүү сөздөр англис тилинде:water resources; assessment of water resources; forecast of water content of rivers for months; remote sensing of snow cover; Kafirnigan; Gunt; Amu Darya