РИНЦте катталган
Журнал «КРСУ жарчысы», 2020 год, Том 20, № 8, Стр. 87-93. УДК 556.535.8(282.255.434): 628.39
Автор тууралуу маалымат:

Абдушукуров Джамшед Алиевич –  канд.  физ.-мат.  наук,  в.н.с.  Института  водных  проблем,  гидроэнергетики и экологии Академии наук Республики Таджикистан, г. Душанбе, тел.: +992-919 000832, e-mail: abdushukurov.dj@gmail.com
Абдусамадзода Далер – научный  сотрудник  лаборатории  нейтронной  физики  им.  Франка  Объединенного института ядерных исследований, Россия, г. Дубна, тел.: +7 985 5733642, е-mail: martinez-91@mail.ru
Анварова Гульбахор Бахадуровна –  начальник  Центра  профессиональной  подготовки  кадров  и реализации проектов Таджикского технического университета им. М. Осими, тел.: +992-903 330001, e-mail: anvarova.gulnora@mail.ru

ТОКСИЧНЫЕ МЕТАЛЛЫ В ПОЧВАХ ВЕРХОВИЙ БАССЕЙНА РЕКИ ЗАРАФШОН
Абдушукуров Д.А., Абдусамадзода Д., Анварова Г.Б.
Аннотация орус тилинде:

В бассейне реки Зарафшон были отобраны и проанализированы 39 образцов почв методом нейтронно-активационного анализа. Особое внимание было уделено токсичным металлам: As, Ba, Co, Cs, Hg, Ni, Sb, Se, Sr, V, Zn. Аномально большие концентрации мышьяка были зарегистрированы в суб-бассейне Фондарьи. Сурьмы в почвах много в зонах сурьмяно-ртутных месторождений. При расчетах ПДК почв 25 % образцов почв в бассейне Зарафшон оказались чрезвычайно и высокоопасными, это почвы в районах добычи цветных металлов или геологоразведок.

Түйүндүү сөздөр орус тилинде:

река Зарафшон; Фондарья; токсичные металлы; геохимическая чистота почв; мышьяк; сурьма

ЗАРАФШОН ДАРЫЯСЫНЫН ЖОГОРКУ БАССЕЙНИНИН ЖЕР КЫРТЫШЫНДАГЫ УУЛУУ МЕТАЛЛДАР
Абдушукуров Д.А., Абдусамадзода Д., Анварова Г.Б.
Аннотация кыргыз тилинде:

Зарафшон дарыясынын бассейнинде нейтрондук-активациялык талдоо жүргүзүү методу менен жер кыртышынын 39 үлгүсү тандалып алынды жана аларга талдоо жүргүзүлдү. Уулуу металлдарга өзгөчө көңүл бурулду: As, Ba, Co, Cs, Hg, Ni, Sb, Se, Sr, V, Zn. Фон дарыясы суб-бассейнинде мышьяктын эң жогорку концентрациясы катталды. Сурьма-сымап кендери чыккан аймактын жер кыртышында сурьма абдан көп санда. Максималдуу жол берилген концентрацияны эсептөөдө Зарафшон дарыясынын бассейнинин жер кыртышынын үлгүлөрүнүн 25%ы өзгөчө кооптуу болуп чыкты, алар түстүү металлдарды казып алган же геологиялык чалгындоо иштери
жүргүзүлгөн райондордогу жер кыртышы.

Түйүндүү сөздөр кыргыз тилинде:

Зарафшон дарыясы; Фондарыясы; уулуу металлдар; жер кыртышынын геохимиялык тазалыгы; мышьяк; сурьма

TOXIC METALS IN SOILS OF THE UPPER RICHES OF ZARAFSHON RIVER POOL
Abdushukurov D.A., Abdusamadzoda D., Anvarova G.B.
Аннотация англис тилинде:

In Zarafshon River basin, 39 samples were taken and analyzed by neutron activation analysis. The special attention was paid to toxic metals: As, Ba, Co, Cs, Hg, Ni, Sb, Se, Sr, V, Zn. Abnormally high concentrations of arsenic were recorded in the Fondarya sub-basin. There is much antimony in soils in zones of antimony-mercury deposits. When calculating the maximum permissible concentration of soils, 25% of the soil samples in the Zarafshon basin turned out to be extremely and highly dangerous, these are soils in areas of non-ferrous metal mining or geological exploration.

Түйүндүү сөздөр англис тилинде:

Zarafshon River; Fondarya; toxic metals; geochemical purity of soils; arsenic; antimony

ГОСТ боюнча чыгуу маалыматтарын көчүрүү
Абдушукуров Д.А. ЗАРАФШОН ДАРЫЯСЫНЫН ЖОГОРКУ БАССЕЙНИНИН ЖЕР КЫРТЫШЫНДАГЫ УУЛУУ МЕТАЛЛДАР / Д.А. Абдушукуров, Д. Абдусамадзода, Г.Б. Анварова // КРСУ жарчысы. 2020. Т. 20. № 8. С. 87-93.