«КРСУнун ЖАРЧЫСЫ» журналынын МААЛЫМАТ ПОРТАЛЫ

Несбалансированное и нерациональное питание отрицательно сказывается на состоянии здоровья, физическом и психоневрологическом развитии, уровне заболеваемости среди детей, значительно утяжеляет течение болезней, способствует развитию патологического процесса в развивающемся организме. В данной работе рассматриваются вопросы рациональности, характера питания школьников, обучающихся в 5–7-х классах в общеобразовательном учреждении города Бишкек, оценивается, в достаточном ли объёме школьники получают витамины, макро- и микроэлементы. Дефицит белка резко снижает устойчивость организма к инфекциям, нарушаются функции многих ферментов, принимающих участие в белковом обмене и выработке гормонов. Определено, что в питании школьников имеется дефицит в некоторых пищевых продуктах, в частности заметная недостаточность потребления молока и молочных продуктов (52,4 %), мяса (62,3 %), рыбы (97,7 %) и свежих овощей (51 %). Установлено повышенное употребление углеводов, в частности хлебобулочных изделий. Настораживает и частое присутствие в рационе школьника чипсов, сухариков, газированных напитков, полуфабрикатов и фастфуда, в которых наблюдается большое содержание разнообразных добавок, таких как глутамат натрия, сорбат калия и прочие. Как следствие, нарушение питания в период получения общего образования приводит к расстройствам жизнедеятельности организма, в том числе к возникновению и прогрессированию различных заболеваний желудочно-кишечного тракта, органов кровообращения, изменениям со стороны эндокринной, костно-мышечной и центральной нервной систем. На сегодняшний день продолжает расти число алиментарно-зависимых заболеваний у учащихся, напрямую связанных с нарушением рационального питания. К сожалению, питание учащихся в школах Бишкека организовывается без учета дифференцированного подхода к рациону питания детей среднего и старшего школьного возраста.

школьники; Бишкек; питание; состояние здоровья школьников; школьное питание; продукты питания

Балансташтырылбаган жана туура эмес тамактануу ден-соолуктун абалына, физикалык жана психоневрологиялык өнүгүүгө, балдар арасында оорунун деңгээлине терс таасирин тийгизет, ооруну олуттуу күчөтөт, өнүгүп келе жаткан организмде патологиялык процесстин өнүгүшүнө өбөлгө түзөт. Бул эмгекте Бишкек шаарынын жалпы билим берүү мекемесинин 5–7-класстарында окуган мектеп окуучуларынын тамактануусунун рационалдуулугу, тамактануу мүнөзү каралган, мектеп окуучулары жетишерлик деңгээлде витаминдерди, макро- жана микроэлементтерди алып жатабы бааланат. Белоктун жетишсиздиги организмдин инфекцияларга туруштук берүүсүн кескин төмөндөтөт, белок алмашууга жана гормондорду иштеп чыгууга катышкан көптөгөн ферменттердин функциялары бузулат. Мектеп окуучуларынын тамак-ашында айрым азык-түлүктөрдүн жетишсиздиги, айрыкча сүттү жана сүт азыктарын (52,4 %), этти (62,3 %), балыкты (97,7 %) жана жаңы бышкан жашылчалар (51 %) пайдаланууда жетишсиздик бар экендиги аныкталды.Углеводдорду, атап айтканда, нан азыктарын керектөөнүн көбөйүшү белгиленди. Ошондой эле мектеп окуучусунун күнүмдүк тамак-ашында чипстер, крекер, газдалган суусундуктар, жарым фабрикаттар жана фаст-фуд азыктарынын көп болушу кооптонууну жаратат, аларда натрий глютаматы, калий сорбаты жана башка ар кандай кошулмалар бар. Натыйжада, жалпы билим алуу мезгилинде туура эмес тамактануу организмдин тиричилик функцияларынын бузулушуна, анын ичинде ашказан-ичеги ооруларына, кан айлануу органдарынын ар кандай ооруларынын пайда болушуна жана өрчүшүнө, эндокриндик, сөөк-булчуң органдарынын жана борбордук нерв системаларынын өзгөрүшүнө алып келет. Бүгүнкү күндө мектеп окуучуларынын арасында туура эмес тамактануу менен түздөн-түз байланышкан алименттик көз карандылык ооруларынын саны өсүүдө. Тилекке каршы, Бишкек шаарынын мектептеринде окуучулары үчүн тамак-аш орто жана жогорку мектеп жашындагы балдардын тамактануу рационуна дифференциалдаштырылган мамилени эске албай уюштурулат.

мектеп окуучулары; Бишкек; тамактануу; мектеп окуучуларынын ден-соолугунун абалы; мектептеги тамак-аш; тамак-аш азыктары

Unbalanced and inappropriate nutrition negatively affects the state of health, physical and neuropsychiatric development, the level of morbidity among children, significantly aggravates the course of diseases, contributes to the development of a pathological process in the developing body. This paper examines the issues of appropriateness, the type of nutrition of the school - age children in grades 5–7 in a general education institution in Bishkek, and assesses whether students receive enough vitamins, macro-and microelements. Protein deficiency dramatically reduces the body's resistance to infections, disrupts the functions of many enzymes involved in the protein metabolism, and production of hormones. It was determined that schoolchildren lack some food products, in particular, there is a noticeable shortage of milk and dairy products (52.4 %), meat (62.3 %), fish (97.7 %) and fresh vegetables (51 %). Increased consumption of carbohydrates, in particular, bakery products, was found. The frequent presence of chips, crackers, carbonated drinks, prepackaged and fast food in the diet of a schoolchild, in which there is a high content of various supplements such as sodium glutamate, potassium sorbate and others, is also alarming. As a consequence, malnutrition during general education leads to disorders of the body's vital functions, including the emergence and progression of various diseases of the gastrointestinal tract, circulatory organs, changes in the endocrine, musculoskeletal and central nervous systems. Today, the number of alimine-dependent diseases continues to grow among students, which are directly related to poor nutrition. Unfortunately, the nutrition of students in schools of Bishkek is organized without taking into account a differentiated approach to the diet of children of the middle and senior school age.

schoolchildren; Bishkek; nutrition; schoolchildren's health; school meals; food