«КРСУнун ЖАРЧЫСЫ» журналынын МААЛЫМАТ ПОРТАЛЫ

Анализируются причины политической нестабильности и экономической отсталости Кыргызстана на протяжении последних тридцати лет. Одной из главных причин сложившейся ситуации называется незавершившийся процесс формирования государствообразующей нации. В статье утверждается, что исторически кыргызское общество в начале XX века объективно не было готово к воплощению идеи создания национальной государственности. Поэтому образование и становление кыргызской государственности советского типа было реализовано «сверху» в рамках осуществления ленинской национальной политики. Однако за слишком короткий срок по историческим меркам существования Советского Союза процесс формирования гражданской нации и государственных институтов управления в Кыргызстане так и не был завершён. В результате после распада СССР в 1991 г. в Кыргызстане вновь возродились трайбализм, клановость, отбросившие страну на десятилетия назад. Для исправления сложившегося положения предлагаются пути выхода республики из политического и экономического кризиса. Кардинальным решением выхода из системного кризиса автор считает введение внешнего сопровождения республики со стороны развитого государства, такого как Российская Федерация.

Кыргызстан; государствообразующая нация; внешнее государственное управление; суверенитет; трайбализм; «набеговая культура»; системный кризис управления

Макалада акыркы отуз жыл ичиндеги Кыргызстандын саясий туруксуздугунун жана экономикалык артта калышынын себептери талдоого алынган. Учурдагы кырдаалдын негизги себептеринин бири – мамлекетти калыптандыруучу улутту калыптандыруу процессинин аягына чыга электиги. Макалада тарыхый жактан кыргыз коому XX кылымдын башында улуттук мамлекеттүүлүктү түзүү идеясын ишке ашырууга объективдүү түрдө даяр эмес деп ырасталат. Демек, советтик типтеги кыргыз мамлекеттүүлүгүнүн калыптанышы лениндик улуттук саясатты жүзөгө ашыруунун алкагында “жогорудан” ишке ашырылды. Бирок тарыхый ченемдер боюнча Советтер Союзунун өтө кыска убакыт жашашынан улам Кыргызстанда жарандык улутту жана мамлекеттик башкаруу институттарын калыптандыруу процесси аягына чыккан эмес. Натыйжада 1991-жылы, СССР кулагандан кийин, Кыргызстанда трайбализм жана кландуулук жанданып, өлкөнү ондогон жылдар артка чегиндирген. Учурдагы кырдаалды оңдоо үчүн республиканын саясий жана экономикалык кризистен чыгуунун жолдору сунушталды. Автор алардын системалык кризистен чыгуунун кардиналдуу чечимин республиканын Россия Федерациясы сыяктуу өнүккөн мамлекеттин тышкы колдоосунан көрөт.

Кыргызстан; мамлекетти түзүүчү эл; тышкы мамлекеттик башкаруу; суверендүүлүк; трайбализм; «маданий чабуул»; башкаруунун системалык кризиси

The article analyzes the reasons for the political instability and economic backwardness of Kyrgyzstan over the past thirty years. One of the main reasons for the current situation is the unfinished process of forming a state-forming nation. The article argues that historically Kyrgyz society at the beginning of the 20th century was objectively not ready to implement the idea of creating a national statehood. Therefore, the formation and formation of the Kyrgyz statehood of the Soviet type was implemented "from above" as part of the implementation of the Leninist national program. However, in too short a period by the historical standards of the existence of the Soviet Union, the process of forming a civil nation and state institutions of government in Kyrgyzstan was never completed. As a result, after the collapse of the USSR in 1991, tribalism and clannishness revived in Kyrgyzstan, which threw the country back decades. To remedy the current situation, the ways of the republic's exit from the political and economic crisis are proposed. The author sees the cardinal solution to the way out of their systemic crisis in the external support of the republic from a developed state such as the Russian Federation.

Kyrgyzstan; state-forming nation; external state administration; sovereignty; tribalism; “raiding culture”; systemic crisis of governance