Гусева Валентина Ивановна – д-р экон. наук, профессор кафедры экономической теории экономического факультета Кыргызско-Российского Славянского университета им. Б.Н. Ельцина, г. Бишкек, тел.: +996-550 866181, e-mail: vig_61@mail.ru
Зенина Елена Вячеславовна – канд. экон. наук, доцент кафедры водных ресурсов и инженерных дисциплин факультета архитектуры, дизайна и строительства Кыргызско-Российского Славянского университета им. Б.Н. Ельцина, г. Бишкек, тел.: +996-775 177255, e-mail: Lzenina@list.ru
Зайнилова Наргиза Керимакуновна – ст. преподаватель кафедры «Менеджмент и экономика» Некоммерческого образовательного учреждения «Учебно-научно-производственного комплекса «Международного университета Кыргызстана», г. Бишкек, тел.: +996-778 595559, e-mail: zainilova@mail.ru
СТРАТЕГИЯ УПРАВЛЕНИЯ И ОЦЕНКА ЭФФЕКТИВНОСТИ ИНВЕСТИЦИИ В ЧЕЛОВЕЧЕСКИЙ КАПИТАЛ КАК ИНСТРУМЕНТАРИЯ РАЗВИТИЯ ГОСУДАРСТВА И НАЦИИ
Рассмотрены основные понятия человеческого и трудового капитала и их значимость на рынке труда и трудовых отношений. Раскрывается стратегия управления и оценки эффективности инвестиций в человеческий капитал как основополагающих факторов развития государства и нации в целом, через определяемые индексы и показатели. Выявлена основная цель инвестиций в человеческий капитал, его оценка эффективности при благополучии жизнедеятельности человека, основанных на новых целевых ориентирах. Научная новизна настоящей статьи, по сравнению с родственными по тематике исследованиями, заключается в анализе международного показателя – индекса человеческого развития, оценивающего ключевые компоненты (выживаемость, школа, здоровье), что очень значимо в настоящее время и в реалиях распространения COVID-19. Для увеличения индекса человеческого развития необходимо его инвестирование, что и было рассмотрено авторами при анализе прямых иностранных инвестиций в основные сферы жизнедеятельности человека в Кыргызской Республике.
Түйүндүү сөздөр орус тилинде:человеческий капитал; трудовой капитал; индекс человеческого капитала; инвестиции; стратегия; управление
БАШКАРУУ СТРАТЕГИЯСЫ ЖАНА МАМЛЕКЕТТИ ЖАНА УЛУТТУ ӨНҮКТҮРҮҮНҮН КУРАЛЫ КАТАРЫ АДАМЗАТТЫК КАПИТАЛГА ИНВЕСТИЦИЯ САЛУУНУН НАТЫЙЖАЛУУЛУГУН БААЛОО
Макалада адам жана эмгек капиталынын негизги түшүнүктөрү жана алардын эмгек рыногундагы жана эмгек мамилелериндеги мааниси каралат. Белгиленген индекстер жана индикаторлор аркылуу мамлекеттин жана бүтүндөй улуттун өнүгүүсүнүн фундаменталдык фактору катары адамзаттык капиталга инвестиция салуунун натыйжалуулугун баалоо жана башкаруу стратегиясы ачылып көрсөтүлгөн. Адамзаттык капиталды инвестициялоонун негизги максаты аныкталды, анын жаңы максаттарга негизделген адамдын бакубат жашоосундагы натыйжалуулугуна баалоо жүргүзүлдү. Темасы боюнча тектеш изилдөөлөргө салыштырмалуу бул макаланын илимий жаңылыгы эл аралык көрсөткүчкө – адамзат өнүгүүсүнүн индексине талдоо жүргүзүүдө, анын негизги компоненттерин (жашоо деңгээли, мектеп, ден соолук) баалоодо жатат, мунун өзү учурда COVID-19 илдетинин жайылышынын шартында абдан маанилүү. Адамзаттык өнүгүү индексин жогорулатуу үчүн аны инвестициялоо зарыл, бул авторлор тарабынан Кыргыз Республикасында адамзаттын жашоосунун негизги багыттарына тике чет өлкөлүк инвестицияларды салууга талдоо жүргүзүүдө каралган.
Түйүндүү сөздөр кыргыз тилинде:адамзаттык капитал; эмгек капиталы; адамзаттык капиталдын индекси; инвестиция; стратегия; менеджмент
MANAGEMENT STRATEGY AND EVALUATION OF THE EFFECTIVENESS OF INVESTMENT IN HUMAN CAPITAL AS A TOOL FOR THE DEVELOPMENT OF THE STATE AND NATION
The article discusses the basic concepts of human and labor capital and their importance in the labor market and labor relations. The relevance of the topic of this study lies in the disclosure of the strategy for managing and evaluating the effectiveness of investments in human capital, as the fundamental factors in the development of the state and the nation as a whole, through determined indices and indicators. The main goal of investing in human capital is to evaluate its effectiveness in the well-being of human life, based on new targets. The scientific novelty of this article, in comparison with related studies, lies in the analysis of an international indicator – the human development index, which evaluates key components (survivability, school, health), which is very significant at the present time and in the realities of the spread of COVID-19. To increase the human development index, it is necessary to invest it, which was considered by the authors when analyzing foreign direct investment in the main areas of human life in the Kyrgyz Republic.
Түйүндүү сөздөр англис тилинде:human capital; labor capital; human capital index; investment; strategy; management