Камбарова Гульнара Бексултановна – канд. хим. наук, ст. научный сотрудник лаборатории химии угля и природных полимеров Института химии и фитотехнологий Национальной академии наук Кыргызской Республики, г. Бишкек, тел.: +996-702 401971, e-mail: gulnara_kambarova@mail.ru
Худайбергенова Эльнура Мерлисовна – канд. хим. наук, ведущий научный сотрудник лаборатории химии угля и природных полимеров Института химии и фитотехнологий Национальной академии наук Кыргызской Республики, г. Бишкек, тел.: +996-772 529950, e-mail: h_elnura@mail.ru
Ли Сергей Павлович – д-р хим. наук, профессор кафедры ЮНЕСКО физической и коллоидной химии Кыргызского национального университета им. Ж. Баласагына, г. Бишкек, тел.: +996-703 573941, e-mail: lisergey@mail.ru
Пулатова Зульфира – канд. хим. наук, ст. научный сотрудник лаборатории химии угля и природных полимеров Института химии и фитотехнологий Национальной академии наук Кыргызской Республики, г. Бишкек, тел.: +996-702 020452
ПОЛУЧЕНИЕ УГЛЕРОДНЫХ НОСИТЕЛЕЙ ДЛЯ СИНТЕЗА НАНЕСЕННЫХ КАТАЛИЗАТОРОВ
На основе бурого угля месторождения Мин-Куш (Кыргызская Республика) получены углеродные носители для синтеза нанесенного катализатора. В результате химической активации получен углеродный носитель, обогащенный дополнительными функциональными группами, обеспечивающими взаимодействие между углеродной поверхностью носителя и катионами металла прекурсора. Изучены текстурные характеристики и рассчитаны структурные параметры полученного носителя. Предварительная обработка химическими реагентами показала существенное изменение в структуре угля. В результате химической активации в органической массе угля интенсивно протекают процессы порообразования, приводящие к возникновению активных центров, в которых увеличивается объем пор и удельная поверхность. Расчеты структурных параметров показали, что в процессе модификации структуры угля снижается общее число химических связей, которое приводит к деструкции δ-связей в функциональные группы.
Түйүндүү сөздөр орус тилинде:активация; бурый уголь; пористая структура; структурные параметры; углеродный носитель
КОЛДОНУЛГАН КАТАЛИЗАТОРЛОРДУ СИНТЕЗДӨӨ ҮЧҮН КӨМҮРТЕК ТАШУУЧУЛАРДЫ АЛУУ
Миң-Куш кенинин (Кыргыз Республикасы) күрөң көмүрүнүн негизинде колдонулган катализаторду синтездөө үчүн көмүртек алып жүрүүчүлөр алынган. Химиялык активдештирүүнүн натыйжасында ташуучунун көмүртек бети менен прекурсордук металл катиондорунун өз ара аракеттенүүсүн камсыз кылган кошумча функционалдык топтор менен байытылган көмүр ташуучу алынды. Химиялык активдешүүнүн натыйжасында ташуучунун көмүртек бети менен прекурсордун металл катиондорунун ортосундагы өз ара байланышты камсыз кылган кошумча функционалдык топтор менен байытылган көмүртек ташуучу алынган. Текстуралык мүнөздөмөлөр изилденип, алынган алып жүрүүчүнүн түзүмдүк параметрлери эсептелди. Химиялык реагенттер менен алдынала тазалоо көмүрдүн түзүмүндө олуттуу өзгөрүүлөрдү көрсөттү. Химиялык активдешүүнүн натыйжасында көмүрдүн органикалык массасында буу пайда болуу процесстери интенсивдүү жүрүп, тешикчелердин көлөмү жана белгилүү бир бети көбөйгөн активдүү борборлордун пайда болушуна алып келди. Түзүмдүк параметрлерди эсептөө көрсөткөдөй, көмүрдүн түзүмүн өзгөртүү процессинде химиялык байланыштардын жалпы саны азайып, натыйжада δ -байланыштардын функционалдык топторго ажырашына алып келди.
Түйүндүү сөздөр кыргыз тилинде:активдештирүү; күрөң көмүр; көңдөй түзүм; түзүмдүк параметрлер; көмүртек ташуучу
PRODUCTION OF CARBON CARRIERS FOR THE SYNTHESIS OF DEPOSITED CATALYSTS
On the basis of brown coal of the Min-Kush deposit (Kyrgyz Republic), carbon carriers for the synthesis of the deposited catalyst were obtained. As a result of chemical activation, a carbon carrier enriched with additional functional groups that provide interaction between the carbon surface of the carrier and the cations of the precursor metal was obtained. The textural characteristics are studied and the structural parameters of the resulting carrier are calculated. Pre-treatment with chemical reagents showed a significant change in the structure of coal. As a result of chemical activation in the organic mass of coal, the processes of pore formation proceed intensively, leading to the emergence of active centers in which the volume of pores and the specific surface area increase. Calculations of structural parameters have shown that in the process of modifying the structure of coal, the total number of chemical bonds decreases, which leads to the destruction of δ- bonds into functional groups.
Түйүндүү сөздөр англис тилинде:activation; brown coal; porous structure; structural parameters; carbon carrier