«КРСУнун ЖАРЧЫСЫ» журналынын МААЛЫМАТ ПОРТАЛЫ

Рассматриваются фразеологические выражения в кыргызском языке, выражающие положительные эмоции, например, чувство радости, а также отрицательные – чувство печали. Описано, что приятные и неприятные ситуации вызывают различные эмоции – положительные и отрицательные. Так, фразеологизмы, выражающие отрицательные эмоции, такие как грусть, имеют количественное и качественное преимущество перед фразеологическими выражениями, выражающими чувства радости; установлено, что чувства радости и грусти влияют не только на внутренние ощущения, но и внутренние ощущения влияют на внешний вид. Доказано на примерах, что в результате физиологических изменений в человеческом организме человек может улыбаться, смеяться, грустить, хмуриться и даже плакать, когда он счастлив.

кыргызский язык; фразеологизм; чувство; радость; печаль; приятное настроение; неприятная ситуация

Бул макалада кыргыз тилиндеги оң маанайды билдирген фразелогизмдер, мисалы, кубануу, ошондой эле терс сезимдерди – кайгыруу сезимдерин туюндурган фразеологизмдер каралган. Анда адамдагы жагымдуу жана жагымсыз кырдаалдардын натыйжасында ар түрдүү оң, терс сезимдер пайда болоору; оң эмоцияны билдирген «кубануу, сүйүнүү» сезимин туюндурган фразеологиялык түрмөктөргө салыштырмалуу терс маанайды билдирген «кайгыруу, капалануу» сезимдерин чагылдырган фразеологиялык туюнтмалар сан жагынан да, сапат жагынан да артыкчылыкка ээ экендиги белгиленип; кубануу жана кайгыруу сезимдери сырттан билинбеген ички гана сезим-туюм эмес, ички сезим сырткы турпатка дагы таасир этет. Адамдын организминдеги физиологиялык өзгөрүүлөрдүн натыйжасында, адам сүйүнгөндө жылмайып, күлүп, кайгырганда өңү бузулуп, кабагы бүркөлүп, атүгүл ыйлай тургандыгы мисалдар менен далилденет.

кыргыз тили; фразеологизм; сезим; кубануу; кайгыруу; жагымдуу маанай; жагымсыз кырдаал

This article examines phraseological expressions in the Kyrgyz language that express positive emotions as feelings of joy and negative ones as feelings of sadness. It is described that pleasant and unpleasant situations evoke different positive and negative emotions; phraseological expressions expressing negative emotions, such as «sadness», have a quantitative and qualitative advantage over phraseological expressions expressing feelings of «joy»; it is established that feelings of joy and sadness affect not only internal feelings, but also internal feelings affect appearance; proved by examples that as a result of physiological changes in the human body a person can smile, laugh, be sad, frown, and even cry when he is happy.

Kyrgyz language; phraseology; feeling; joy; sadness; pleasant mood; unpleasant situation