«КРСУнун ЖАРЧЫСЫ» журналынын МААЛЫМАТ ПОРТАЛЫ

На основе анализа основных постулатов этики утилитаризма как нормативно-этической программы, основанной на принципе полезности, выражающейся в содействии к достижению наибольшего счастья для наибольшего числа людей, раскрываются сущность и содержание философии поступка. В рамках утилитаризма поступок претендует быть моральным в том случае, если его результатом явилось количественное суммированное счастье. В этой связи авторами выдвигается позиция от обратного – критерием и мерилом оценивания поступка является не сумма счастья наибольшего количества людей, а сумма страданий на уровне субъективных ощущений и переживаний отдельного индивида. Соответственно этому авторы предлагают преобразовать принцип утилитаризма в рамках этики поступка как «приуменьшение страдания как можно большего количества людей» или «поступай всегда таким образом, чтобы поступок твой в конкретной ситуации приуменьшил страдания наибольшего количества людей».

философия поступка; этика поступка; этика утилитаризма; принцип утилитаризма; принцип полезности; счастье; благо

Макалада пайдалуулук принцибине негизделген, адамдардын көбү үчүн эң чоң бакытка жетүүгө көмөктөшүүдө туюнтулган нормативдик-этикалык программа катары утилитаризм этикасынын негизги жоболоруна талдоо жүргүзүүнүн негизинде иш-аракет философиясынын маңызы жана мазмуну ачылып көрсөтүлөт. Утилитаризмдин алкагында, анын натыйжасы сандык жалпы бакыт болгон учурда, иш-аракет адеп-ахлактуу деп ырастайт. Буга байланыштуу авторлор карама-каршы позицияны белгилешет – иш-аракетке баа берүүнүн критерийи жана чен-өлчөмү көп сандаган адамдардын бактылуулугунун жыйындысы эмес, жеке адамдын субъективдүү сезимдеринин жана башынан өткөндөрдүн деңгээлиндеги азаптардын жыйындысы болуп саналат. Ошого жараша авторлор иш-аракеттин этикасынын алкагында утилитаризм принцибин мындай деп өзгөртүүсүн сунушташат: «мүмкүн болушунча көп сандаган адамдардын азаптарын азайтуу» же «дайыма ушундай кыл, сенин иш-аракетиң конкреттүү кырдаалда сандагы адамдардын азаптарын азайтсын».

иш-аракет философиясы; иш-аракет этикасы; утилитаризм этикасы; утилитаризм принциби; пайдалуулук принциби; бакыт; береке

Based on the analysis of the main postulates of the ethics of utilitarianism as a normative and ethical program based on the principle of utility, which expressed in helping to achieve the greatest happiness for the greatest number of people, the article reveals the essence and content of the philosophy of the act. Within the framework of utilitarianism, an act claims to be moral in the event that its result was a quantitative summed happiness. In this regard, the author puts forward a position from the opposite – the criterion and measure for evaluating an act is not the sum of happiness of the largest number of people, but the sum of suffering at the level of subjective sensations and experiences of an individual. Accordingly, the author proposes to transform the principle of utilitarianism within the framework of the ethics of an act as “minimizing the suffering of as many people as possible” or “always act in such a way that your act in a particular situation diminishes the sufferings of the greatest number of people”.

Philosophy of action; ethics of action; ethics of utilitarianism; principle of utilitarianism; principle of utility; happiness; good