«КРСУнун ЖАРЧЫСЫ» журналынын МААЛЫМАТ ПОРТАЛЫ

По данным о растворимости определены положительные значения сольватационных избытков мочевины, глицина, D-глюкозы над водой на структурных единицах надмолекулы гуминовых кислот, локализованных в жидкой фазе. Рассчитаны автоизбытки в исследуемых составах водных растворов низкомолекулярных органических соединений и относительные поверхностные избытки Гиббса на границе бинарного растворителя с паром. Показано, что в результате направленных межмолекулярных взаимодействий имеет место концентрирование неводных локальных микронеоднородностей бинарного растворителя в виде их гомо- или гетероассоциатов, в ближайшем окружении структурных единиц надмолекулы гуминовых кислот, находящихся в объеме раствора. Дана размерная оценка структурных единиц надмолекулы гуминовых кислот в исследуемых водных растворах низкомолекулярных органических соединений. Установлены составы водно-органических флюидных фаз, насыщенных структурными единицами гуминовых кислот, которые могут рассматриваться как дисперсные системы или истинные растворы.

гуминовые кислоты; надмолекула; сольватационный избыток; относительный поверхностный избыток; мочевина; глицин; D-глюкоза; размерный эффект

Эригичтиктин маалыматтары боюнча суюк фазада локализацияланган гумин кислоталарынын супрамолекуласынын структуралык бирдиктеринде, тиешелүүлүгүнө жараша, мочевинанын, глициндин жана D-глюкозанын суудан сольватациялык ашыктыгынын оң маанилери аныкталган. Төмөнкү молекулалуу органикалык бирикмелердин суудагы эритмелеринин изилденген курамындагы автоашыктыктар жана бинардык эриткичтин буу менен болгон чегиндеги Гиббстин салыштырма беттик ашыктыктары эсептелген. Багытталган молекулалар аралык өз ара аракеттешүүлөрдүн натыйжасында эритменин көлөмүндө жайгашкан гумин кислоталарынын супрамолекулаларынын структуралык бирдиктеринин эң жакын болгон чөйрөсүндөгү бинардык эриткичтин гомо- же гетероассоциаттары түрүндөгү суу эмес локалдык микрогетерогендиктеринин топтолушу пайда болору көрсөтүлдү. Сольватациялык ашыктыктар менен Гиббстин салыштырма беттик ашыктыктардын ортосундагы феноменологиялык байланыштын негизинде төмөнкү молекулалуу органикалык бирикмелердин изилденген суудагы эритмелериндеги гумин кислоталарынын супрамолекуласынын структуралык бирдигинин өлчөмдүү баасы берилди. Дисперстик системалар же чыныгы эритмелер катары каралуучу гумин кислоталарынын структуралык бирдиктери менен каныккан суу-органикалык флюиддик фазалардын курамы аныкталды.

гумин кислоталары; супрамолекула; сольватациялык ашыктык; салыштырма беттик ашыктык; мочевина; глицин; D-глюкоза; өлчөмдүү эффект

Positive values of solvation excesses of urea, glycine, D-glucose, respectively, over water on structural units of humic acids supramolecule localized in the liquid phase were determined from solubility data. Autoexcesses in the investigated compositions of aqueous solutions of low molecular weight organic compounds and relative surface Gibbs excesses at the binary solvent-vapor boundary have been calculated. It is shown that, as a result of directed intermolecular interactions, there is a concentration of nonaqueous local microheterogeneities of the binary solvent, in the form of their homo- or heteroassociates, in the nearest surroundings of structural units of humic acids supramolecule located in the solution volume. Based on the phenomenological relationship between solvation excesses and relative surface Gibbs excesses, a dimensional evaluation of the structural units of humic acid supramolecule in the investigated aqueous solutions of low molecular weight organic compounds is given. The compositions of aqueous-organic fluid phases saturated with structural units of humic acids, which can be considered as dispersed systems or true solutions, have been established.

humic acids; supramolecule; solvation excess; relative surface excess; urea; glycine; D-glucose; size effect