Даутов Ялкун Умержанович – канд. экон. наук, доцент, проректор по административно-хозяйственной работе Бишкекского государственного университета им. К. Карасаева, г. Бишкек, тел.: +996-557 981998, e-mail: yalkund@mail.ru
ВОСПРОИЗВОДСТВО НАСЕЛЕНИЯ И ДОМАШНИЕ ХОЗЯЙСТВА
Рассматривается понятие воспроизводства населения и его важнейшая роль в основных функциях домашних хозяйств. Важность данной темы заключается в том, что домашние хозяйства являются основным источником трудовых ресурсов человека. Кроме того, функции домашних хозяйств находят свое отражение в их финансовой деятельности, на которой мы остановимся более подробно. Дается определение воспроизводства населения и выделяются его типы. Рассматриваются числовые характеристики, используемые при изучении воспроизводства населения, приведены аргументы сторонников снижения рождаемости. Для обоснования рассуждений использованы данные Национального статистического комитета Кыргызской Республики о воспроизводстве населения за период 2017–2021 гг.
Түйүндүү сөздөр орус тилинде:численность населения; естественный прирост населения; продолжительность жизни; репродуктивный период; трудоспособный возраст; демографическая ситуация; порог старости; cмертность; cмена поколений; cамосохранение населения
КАЛКТЫН ӨСҮШҮ ЖАНА ҮЙ ЧАРБАЛАРЫ
Макалада калктын өсүшү түшүнүгү жана анын үй чарбаларынын негизги функцияларындагы маанилүү ролу каралат. Бул теманын маанилүүлүгү үй чарбалары адамдын эмгек ресурстарынын негизги булагы болуп саналат. Мындан тышкары, үй чарбаларынын функциялары алардын каржылык иш-аракеттеринде чагылдырылган, биз ага кененирээк токтолобуз. Калктын өсүшүнө аныктама берилет жана анын түрлөрү көрсөтүлөт. Калктын көбөйүшүн изилдөөдө колдонулган сандык мүнөздөмөлөр каралып, төрөттүн азайышын жактагандардын аргументтери келтирилген. Ой жүгүртүүнү негиздөө үчүн Кыргыз Республикасынын Улуттук статистика комитетинин 2017–2021-жылдар аралыгындагы калктын өсүшү жөнүндө маалыматтары пайдаланылды.
Түйүндүү сөздөр кыргыз тилинде:калктын саны; калктын табигый өсүшү; жашоо узактыгы; репродуктивдик мезгил; эмгекке жарамдуу курак; демографиялык абал; карылыктын босогосу; өлүм; муундардын алмашуусу; калктын өзүн-өзү сактоосу
REPRODUCTION OF POPULATION AND HOUSEHOLDS
This article discusses the concept of population reproduction and its crucial role in the basic functions of households. The importance of this topic lies in the fact that households are the main source of human labor resources. In addition, the functions of households are reflected in their financial activities, which we will focus on in more detail. In the introductory section of the article, we define population reproduction and distinguish its types. In addition, we will consider the numerical characteristics used in the study of population reproduction. The arguments of the proponents of fertility reduction will also be given. To justify the reasoning, the data of the National Statistical Committee of the Kyrgyz Republic on population reproduction for the period 2017–2021 will be used.
Түйүндүү сөздөр англис тилинде:population size; natural population growth; life expectancy; reproductive period; working age; demographic situation; old age threshold; mortality; generational change; population self-preservation