Карабаев Султан Осконович – д-р хим. наук, профессор кафедры ЮНЕСКО физической и коллоидной химии Кыргызского национального университета им. Ж. Баласагына, г. Бишкек, тел.: +996-552 226934, e-mail: karabaev_s@mail.ru
Субанкулова Дилара Автандиловна – канд. хим. наук, доцент кафедры ЮНЕСКО физической и коллоидной химии Кыргызского национального университета им. Ж. Баласагына, г. Бишкек, тел.: +996-550 015322, e-mail: subankulova_d@mail.ru
Локшина Ирина Михайловна – канд. хим. наук, доцент, зав. кафедрой органической химии и образовательных технологий Кыргызского национального университета им. Ж. Баласагына, г. Бишкек, тел.: +996-555 977480, e-mail: lokshina65@list.ru
Мусабекова Зинат Ракымовна – канд. хим. наук, доцент, зав. кафедрой ЮНЕСКО физичекой и коллоидной химии Кыргызского национального университета им. Ж. Баласагына, г. Бишкек, тел.: +996-555 329796, e-mail: zinat123@mail.ru
Каленова Диана Каленовна – магистрант кафедры ЮНЕСКО физической и коллоидной химии Кыргызского национального университета им. Ж. Баласагына, г. Бишкек, тел.: +996-502 130720, e-mail: dianakale@icloud.com
ФИЗИКО-ХИМИЧЕСКАЯ ХАРАКТЕРИСТИКА УГЛЕРОДНОГО СОРБЕНТА НА ОСНОВЕ ШЕЛУХИ ЯЧМЕНЯ
Получен диспергированный образец шелухи ячменя сорта «Нутанс». Исследованы морфология поверхности, локальный микроэлементный состав образца. Показано, что диспергированный образец шелухи ячменя представляет собой слоисто-чешуйчатые частицы с крупными неглубокими порами. При этом, локальный элементный состав исследуемого диспергированного образца шелухи ячменя в различных точках поверхности незначительно отличается друг от друга. По данным ИК-спектра шелухи ячменя сделан вывод, что исследуемый образец включает в себя полосы, характеризующие макромолекулы целлюлозы, лигнина и гемицеллюлоз-ксиланов. Адсорбционным методом установлено, что удельная площадь поверхности диспергированного образца шелухи ячменя, определенная по метиленовому голубому, существенно больше, чем по метиловому оранжевому.
Түйүндүү сөздөр орус тилинде:растительное сырье; морфология поверхности; локальный микроэлементный и функциональный анализ; органические красители; адсорбция
АРПА КАБЫГЫНЫН НЕГИЗИНДЕ КӨМҮРТЕК СОРБЕНТИНИН ФИЗИКАЛЫК ЖАНА ХИМИЯЛЫК МҮНӨЗДӨМӨСҮ
«Нутанс» сортундагы арпанын кабыгынын дисперстүү үлгүсү алынды. Үлгүнүн беттик морфологиясы жана жергиликтүү микроэлементтик курамы изилденген. Арпанын кабыгынын дисперстүү үлгүсү чоң тайыз тешикчелери бар катмарлуу кабыкча бөлүкчөлөрдөн турганы көрсөтүлгөн. Ошону менен бирге изилденген арпанын кабыгынын дисперстүү үлгүсүнүн локалдык элементтик курамы беттин ар кайсы чекиттеринде бири-биринен бир аз айырмаланат. Арпанын кабыгынын ИК-спектринин негизинде изилденип жаткан үлгү целлюлозанын, лигниндин жана гемицеллюлоз-ксиландардын макромолекулаларын мүнөздөгөн тилкелерди камтыйт деген тыянак чыгарылды. Адсорбция ыкмасы менен көгүш метилен менен аныкталган арпа кабыгынын дисперстүү үлгүсүнүн салыштырма бетинин аянты кызгылт сары метилен менен аныкталганга караганда кыйла чоң экени аныкталды.
Түйүндүү сөздөр кыргыз тилинде:өсүмдүк чийки заты; беттик морфология; жергиликтүү микроэлементтер жана функционалдык анализ; органикалык боектор; адсорбция
PHYSICAL-CHEMICAL CHARACTERISTICS OF CARBON SORBENT BASED ON BARLEY HUSK
A dispersed sample of barley husk of the “Nutans” variety has been obtained. The surface morphology and local microelement composition of the sample were studied. It was shown that a dispersed sample of barley husk is layered-flaky particles with large shallow pores. At the same time, the local elemental composition of the studied dispersed barley husk sample at different points on the surface differs slightly from each other. Based on the IR spectrum of barley husk, it was concluded that the sample under study includes bands characterizing the macromolecules of cellulose, lignin and hemicellulose-xylans. Using the adsorption method, it was established that the specific surface area of a dispersed sample of barley husk, determined by methylene blue, is significantly greater than by methyl orange.
Түйүндүү сөздөр англис тилинде:рlant raw materials; surface morphology; local microelement and functional analysis; organic dyes; adsorption